11.6 C
Athens
Σάββατο, 14 Δεκεμβρίου, 2024

Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης: Οι χασάπηδες στην Τέχνη

Από το Δημήτρη Κατσορίδα

Πρόσφατα

Η έννοια του χασάπη είναι ταυτισμένη με διάφορα αρνητικά πράγματα. Είτε ότι είναι άνθρωποι αιμοβόροι και βίαιοι εφόσον μπορούν και διαμελίζουν τα ζώα (μια λάθος αντίληψη) είτε επειδή ταυτίζεται με οποιαδήποτε μορφή βίας (π.χ. από τις σφαγές αμάχων και την τρομοκρατία του κράτους μέχρι τους κακούς χειρούργους). Όμως, οι χασάπηδες είναι ταυτισμένοι και με ένα πολύ ωραίο χορό: τον χασάπικο.

Υπάρχει και ένα ακόμη ενδιαφέρον για το θέμα. Είναι η Έκθεση, του ΜΙΕΤ, αφιερωμένη στον Κοσμά Ξενάκη (1925-1984), με τίτλο, «Χασάπηδες και κριοφόροι», η οποία είχε σταματήσει λόγω εγκλεισμού και συνεχίζεται, ξανά, στο Μέγαρο Εϋνάρδου (μέχρι τις 31 Ιουλίου 2020). Πρόκειται για 87 έργα με κυρίαρχη την εν λόγω θεματική.

Ο Ξενάκης, άρχισε να δουλεύει το θέμα των χασάπηδων από τη δεκαετία του 1940, για να περάσει τη δεκαετία του 1950 σε γεωμετρικές φόρμες και να καταλήξει, κάτω από την επίδραση του Πικάσο, σε πιο αφηρημένες αναπαραστάσεις, ενώ αρκετά έργα του έχουν επιρροές από την αρχαιότητα και τη Μινωϊκή εποχή (μοσχοφόροι), αλλά και τη ζωγραφική της αρχαίας Αιγύπτου. Εξάλλου, το επάγγελμα του χασάπη είναι από τα πιο αρχέγονα της ανθρωπότητας.

Γενικά, είναι επηρεασμένος από σκηνές της καθημερινότητας του λαϊκού κόσμου (λαϊκές κομπανίες, κουρεία, καφενεία, μανάβηδες, ιχθυοπώλες, ποδοσφαιριστές, λούμενοι, κλπ.), και εδώ είναι εμφανής η επίδραση του Τσαρούχη και του Διαμαντόπουλου, με σχεδόν εμμονική στάση στα θέματα που έχουν σχέση με τους χασάπηδες.

Μάλλον, η επιρροή του, ώστε να ζωγραφίσει συμβολικά έργα με θέμα τους χασάπηδες, είναι από τα μετακατοχικά χρόνια, για δύο λόγους. Ο πρώτος, εξαιτίας της έλλειψης κρέατος και της κερδοσκοπίας που αντιμετώπιζαν οι πολίτες, ενώ ο δεύτερος, προέρχεται από την εμπειρία των Δεκεμβριανών του 1944 και την κρατική τρομοκρατία κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, θέλοντας μάλλον να δείξει την βαρβαρότητα της εποχής, την επιβολή βίας στην πολιτική ζωή του τόπου και τη σφαγή των αντιπάλων (π.χ. Μακρόνησος, στρατοδικεία, Γράμμος, κλπ.). Μην ξεχνάμε ότι ο ίδιος, μαζί με τα δύο αδέλφια του (τον Γιάννη, ένα από τους σημαντικότερους συνθέτες, και τον Ιάσονα, καθηγητή Φιλοσοφίας) μετείχαν στην Αντίσταση μέσα από τις γραμμές της ΕΠΟΝ.

Όπως σημειώνεται στο ενημερωτικό έντυπο της έκθεσης, σκοπός της είναι να διαφανεί η μορφολογική πορεία από την αναπαράσταση στην αφαίρεση και από την «ελληνικότητα» στην σύνδεση με την ευρωπαϊκή πρωτοπορία.

Παρόμοια Άρθρα

Παρατάξεις