⬛ Αποτελεί η επιχείρηση του Ισραήλ στη Γάζα άσκηση του δικαιώματος στη «νόμιμη αυτοάμυνα» ή διαπράττονται συγκεκριμένα «εγκλήματα πολέμου» σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΟΗΕ και του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου;
⬛ Ο καθηγητής Θεωρίας Κράτους και Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Δημήτρης Καλτσώνης, απαντά στο prin.gr με συγκεκριμένες αναφορές στις διεθνείς αποφάσεις, ενώ θέτει κι ένα κρίσιμο ερώτημα: Ποιος θα κερδίσει τη μάχη της Γάζας;
Σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ, τα σχετικά ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, [όπως οι: 242(1967), 338(1973), 446(1979), 452(1979), 465(1980) 476(1980), 478(1980) 1397(2002), 1515(2003), 1850(2008), 2334(2016)] οι Παλαιστίνιοι δικαιούνται τη δική τους ελεύθερη πατρίδα, στα όρια του 1967, με πρωτεύουσα την ανατολική Ιερουσαλήμ. Πρόκειται για απολύτως ξεκάθαρο ζήτημα από τη σκοπιά του διεθνούς δικαίου.
Κίβδηλη αυτοάμυνα
Επομένως το επιχείρημα της ισραηλινής κυβέρνησης ότι ασκεί το δικαίωμα στην αυτοάμυνα, με βάση το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη, δεν ευσταθεί ούτε στο ελάχιστο. Το Ισραήλ έχει υπό την κατοχή του εδώ και πολλές δεκαετίες την Παλαιστίνη, παραβιάζει δηλαδή τις αρχές του διεθνούς δικαίου και τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Διεξάγει μια βάρβαρη επιχείρηση εδραίωσης της κατοχής.
Για τον ίδιο λόγο δεν ήταν αυτοάμυνα οι επιχειρήσεις των γερμανικών ναζιστικών δυνάμεων, όταν μάχονταν ενάντια στις ανταρτικές δυνάμεις της Ελλάδας ή άλλων κατεχόμενων χωρών ή ενάντια στα στρατεύματα της αντιφασιστικής συμμαχίας. Ούτε ήταν αυτοάμυνα οι επιχειρήσεις των Οθωμανών ενάντια στους εξεγερμένους Έλληνες το 1821.
Να σημειωθεί μάλιστα ότι σύμφωνα με την ερμηνεία του άρθρου 1 παρ. 2 του Χάρτη, που θεμελιώνει το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση των λαών, νομιμοποιείται η χρήση βίας μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος της απελευθέρωσης από την ξένη κατοχή. Επομένως με βάση το διεθνές δίκαιο ο λαός της Παλαιστίνης νομιμοποιείται να αγωνίζεται και ένοπλα ενάντια στην κατοχή.
Εγκλήματα πολέμου
Παράλληλα, με βάση το Καταστατικό του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου μπορεί πλέον ξεκάθαρα να υποστηριχθεί ότι η κυβέρνηση του Ισραήλ διαπράττει εγκλήματα πολέμου, όπως είναι:
1. η εκτεταμένη καταστροφή περιουσίας που δεν δικαιολογείται από στρατιωτική ανάγκη [άρθρο 8 παρ.2Α(iv)],
2. η παράνομη απέλαση ή μεταφορά ή ο παράνομος εγκλεισμός [άρθρο 8 παρ. 2Α (vii)],
3. η εκ προθέσεως κατεύθυνση επιθέσεων κατά του άμαχου πληθυσμού ως τέτοιου ή κατά μεμονωμένων αμάχων που δεν λαμβάνουν άμεσα μέρος στις εχθροπραξίες [άρθρο 8 παρ. 2Β (i)],
4. η εκ προθέσεως καθοδήγηση επιθέσεων κατά μη στρατιωτικών αντικειμένων, δηλαδή αντικειμένων που δεν αποτελούν στρατιωτικούς στόχους [άρθρο 8 παρ. 2B (ii)],
5. η σκόπιμη κατεύθυνση επιθέσεων κατά προσωπικού, εγκαταστάσεων, υλικού, μονάδων ή οχημάτων που συμμετέχουν σε ανθρωπιστική βοήθεια ή ειρηνευτική αποστολή σύμφωνα με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, εφόσον δικαιούνται την προστασία που παρέχεται σε αμάχους ή σε αντικείμενα αμάχων σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο των ενόπλων συγκρούσεων [άρθρο 8 παρ. 2B(iii)],
6. η επίθεση ή βομβαρδισμός, με οποιοδήποτε μέσο, πόλεων, χωριών, κατοικιών ή κτιρίων που δεν αμύνονται και δεν αποτελούν στρατιωτικούς στόχους [άρθρο 8 παρ. 2Β (v)],
7. η δήλωση ότι δεν θα υπάρξει έλεος [άρθρο 8 παρ. 2B (xii)].
Επιπλέον, με βάση το άρθρο 6 η κυβέρνηση του Ισραήλ διαπράττει το έγκλημα της γενοκτονίας αφού επιβάλλει «με πρόθεση την επιβολή επί της ομάδας συνθηκών ζωής υπολογισμένων να επιφέρουν τη φυσική καταστροφή της εν όλω ή εν μέρει». Με βάση το άρθρο 7 διαπράττει και έγκλημα κατά της ανθρωπότητας με την εξόντωση του πληθυσμού στη Γάζα δηλαδή «την με πρόθεση επιβολή συνθηκών ζωής, μεταξύ άλλων στέρηση πρόσβασης σε τροφή και φάρμακα, υπολογισμένων να επιφέρουν την καταστροφή μέρους του πληθυσμού».
Ποιος θα κερδίσει τη μάχη της Γάζας;
Για να απαντηθεί το ερώτημα θα πρέπει να υπολογιστεί ότι μια μάχη δεν κερδίζεται μόνο ή κυρίως στο στρατιωτικό αλλά στο ηθικο-πολιτικό πεδίο. Ας θυμηθούμε για παράδειγμα τον απελευθερωτικό πόλεμο στο Βιετνάμ, την περίφημη επίθεση του Τετ το 1968. Η επίθεση των Βιετναμέζων επαναστατών από στρατιωτική άποψη δεν ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένη και οι απώλειές τους βαρύτατες. Ωστόσο, ο αντίκτυπος στην αμερικανική και διεθνή κοινή γνώμη ήταν τέτοιος που οδήγησε τις ΗΠΑ στην οριστική απόφαση για σταδιακή απόσυρση.
Έτσι, ακόμη και αν εδραιωθεί η ισραηλινή κατοχή στη Γάζα, νομίζω πως σε τελική ανάλυση τη μάχη θα κερδίσουν οι Παλαιστίνιοι για τους εξής λόγους:
α. Το Παλαιστινιακό ξαναήρθε στην επιφάνεια ενώ ήταν «ξεχασμένο».
β. Η βαρβαρότητα της κυβέρνησης του Ισραήλ αυξάνει την απομόνωσή του, εντείνει την υποχώρηση της επιρροής των ΗΠΑ στην περιοχή.
γ. Δυναμώνει μέρα με τη μέρα η αμφισβήτηση της ακροδεξιάς κυβέρνησης Νετανιάχου στο εσωτερικό του Ισραήλ.
δ. Δυναμώνει κάθε μέρα η καταδίκη της κυβέρνησης Νετανιάχου από τη διεθνή κοινή γνώμη, ακόμη και από την κοινή γνώμη των ΗΠΑ.
ε. Όσο αυξάνονται οι απώλειες του ισραηλινού στρατού, παρότι είναι πολύ μικρότερες από των Παλαιστινίων, θα δυναμώνουν οι τριγμοί στο εσωτερικό του Ισραήλ. Το ίδιο έγινε με τις δυο παλαιότερες εισβολές του Ισραήλ στο Λίβανο, όταν αναγκάστηκε να αποσυρθεί τελικά.
στ. Όσο αυξάνει η ηθική καταδίκη και παράλληλα το οικονομικό κόστος του πολέμου για το Ισραήλ, τόσο θα ενισχύεται η προοπτική του παλαιστινιακού αγώνα.
ζ. Όσο εντείνεται η βαρβαρότητα του Ισραήλ, τόσο ο Παλαιστινιακός λαός θα ενισχύει την αποφασιστικότητά του. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν κατακόρυφη άνοδο του κύρους της Χαμάς, η οποία εξάλλου στρατιωτικά είναι ακόμη απολύτως ενεργή.
Άρα, ακόμη και αν ολόκληρη η Γάζα ισοπεδωθεί πλήρως, οι Παλαιστίνιοι θα έχουν κερδίσει αυτή τη μάχη, με βαρύτατες βέβαια θυσίες. Δεν θα έχουν κερδίσει τον απελευθερωτικό πόλεμο, γιατί αυτός είναι εκ των πραγμάτων παρατεταμένος, σκληρός, μ σκαμπανεβάσματα. Η τελική του έκβαση εξαρτάται από την άνοδο της ωριμότητας και της επιρροής των επαναστατικών παλαιστινιακών δυνάμεων, οι οποίες προς το παρόν έχουν δευτερεύοντα ρόλο. Εξαρτάται επίσης από το διεθνή και περιφερειακό συσχετισμό δυνάμεων. Ο αγώνας για την ελευθερία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια δεν σταματά ποτέ.