🔵 Συμβούλιο της ΕΕ 🔵 Δελτίο τύπου 🔵 30 Νοεμβρίου 2023 03:00
Επίτευξη προσωρινής συμφωνίας μεταξύ Συμβουλίου και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με νόμο της ΕΕ για την προστασία δημοσιογράφων και υπερασπιστών των ανθρώπινων δικαιωμάτων
Η ΕΕ έκανε σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της προστασίας των δημοσιογράφων και των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από αβάσιμες ή καταχρηστικές δικαστικές διαδικασίες. Η ισπανική Προεδρία του Συμβουλίου και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία σχετικά με οδηγία που θα προστατεύει τα πρόσωπα αυτά από στρατηγικές αγωγές προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού (SLAPP).
Η χρήση παρόμοιων αγωγών για τη φίμωση όσων υψώνουν τη φωνή τους σε θέματα δημόσιου συμφέροντος αποκτά ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις. Η οδηγία θα θεσπίσει δικονομικές εγγυήσεις εναντίον παρόμοιων αγωγών σε αστικές υποθέσεις με διασυνοριακές επιπτώσεις.
Οι δημοκρατίες μας κινδυνεύουν όταν οι πλούσιοι και ισχυροί μπορούν να φιμώνουν δικαστικά τους επικριτές απλώς και μόνο διότι υψώνουν τη φωνή τους σε θέματα δημόσιου συμφέροντος. Με αυτόν τον νέο νόμο, η ΕΕ υπερασπίζεται δημοσιογράφους και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έναντι αβάσιμων και καταχρηστικών δικαστικών αγωγών.
Τα πρόσωπα που γίνονται στόχος στρατηγικών αγωγών προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού θα έχουν στη διάθεσή τους μια σειρά δικονομικών εγγυήσεων και μέτρων προστασίας. Θα μπορούν να ζητήσουν από το δικαστήριο:
🔵 να απορρίψει μια αγωγή σε αρχικό στάδιο. Εάν μια αγωγή θεωρηθεί προδήλως αβάσιμη, ο δικαστής θα μπορεί να αποφασίσει να την απορρίψει σε όσο το δυνατό πιο πρώιμο στάδιο της διαδικασίας. Το δικαστήριο θα πρέπει να μπορεί να επισπεύσει τη διεκπεραίωση σχετικών αιτημάτων από εναγόμενους
🔵 να απαιτήσει χρηματική εγγύηση από το πρόσωπο ή την εταιρεία που άσκησε την αγωγή. Το δικαστήριο θα μπορεί να αποφασίσει να απαιτήσει από τον ενάγοντα, δηλαδή το πρόσωπο ή την εταιρεία που κίνησε υπόθεση SLAPP, την παροχή εγγυοδοσίας για τα δικαστικά έξοδα
🔵 να αναζητήσει άλλα μέσα έννομης προστασίας. Το δικαστήριο θα μπορεί να αποφασίσει, για παράδειγμα, ότι ο ενάγων πρέπει να επιβαρυνθεί με τα έξοδα της διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένων των εξόδων νομικής εκπροσώπησης του θύματος SLAPP. Ο δικαστής θα μπορεί επίσης να αποφασίσει ότι ο διάδικος που κίνησε την υπόθεση SLAPP υπόκειται σε κυρώσεις ή άλλα εξίσου αποτελεσματικά μέτρα.
Διασυνοριακές υποθέσεις SLAPP
Το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμφώνησαν σχετικά με τον τρόπο προσδιορισμού του διασυνοριακού χαρακτήρα μιας υπόθεσης SLAPP. Ένα ζήτημα θα θεωρείται ότι έχει διασυνοριακές διαστάσεις, εκτός εάν αμφότερα τα μέρη είναι εγκατεστημένα στο ίδιο κράτος μέλος με το επιληφθέν δικαστήριο και όλα τα άλλα στοιχεία που αφορούν την κατάσταση βρίσκονται στο εν λόγω κράτος μέλος.
Αποφάσεις τρίτων χωρών
Εάν πρόσωπο που ζει στην ΕΕ βρεθεί στο στόχαστρο υπόθεσης SLAPP σε τρίτη χώρα, τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να αρνηθούν την αναγνώριση και την εκτέλεση της απόφασης αυτής της τρίτης χώρας, εάν κριθεί προδήλως αβάσιμη ή καταχρηστική στο εν λόγω κράτος μέλος.
Μέτρα στήριξης των θυμάτων SLAPP
Για την περαιτέρω στήριξη των θυμάτων SLAPP, τα κράτη μέλη οφείλουν να παρέχουν, σε ένα ενιαίο σημείο, πληροφορίες σχετικά με τις διαδικαστικές εγγυήσεις και τα ένδικα μέσα.
Για να γίνει καλύτερα κατανοητή η έκταση του φαινομένου, τα κράτη μέλη θα συλλέξουν συγκεκριμένα διαθέσιμα δεδομένα σχετικά με τις SLAPP από τα δικαστήρια.
Επόμενα βήματα
Τη σημερινή συμφωνία θα πρέπει να προσυπογράψουν οι αντιπρόσωποι των κρατών μελών στο πλαίσιο του Συμβουλίου (ΕΜΑ). Εάν εγκριθεί, το κείμενο θα πρέπει στη συνέχεια να εκδοθεί τυπικά τόσο από το Συμβούλιο όσο και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ιστορικό
Οι στρατηγικές αγωγές προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού (SLAPP) δρομολογούνται κατά κανόνα από ισχυρά άτομα, ομάδες συμφερόντων που ασκούν πίεση, εταιρείες και κρατικά όργανα. Στόχος τους είναι να λογοκρίνουν, να εκφοβίζουν και να φιμώνουν τους επικριτές, επιβαρύνοντάς τους με το κόστος μιας νομικής υπεράσπισης, μέχρι να σταματήσουν να ασκούν κριτική ή να εκφράζουν την αντίθεσή τους.
Στο στόχαστρο των SLAPP βρίσκονται συνήθως δημοσιογράφοι και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όμως στο στόχαστρο μπορεί επίσης να βρεθούν και άλλα πρόσωπα που παρεμβαίνουν στη δημόσια σφαίρα, όπως ερευνητές και πανεπιστημιακοί.
Η αύξηση των SLAPP τεκμηριώνεται από εκθέσεις περί κράτους δικαίου, αξιολογήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που εξετάζουν τις εξελίξεις στον τομέα του κράτους δικαίου στα κράτη μέλη της ΕΕ, καθώς και από αναλύσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών (ΠΟΕΣΥ)
Όχι του Ευρωκοινοβουλίου στις καταχρηστικές αγωγές κατά δημοσιογράφων
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών (ΠΟΕΣΥ) χαιρετίζει τη συμφωνία της Προεδρίας του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με σκοπό την έκδοση οδηγίας για την προστασία των δημοσιογράφων από τις καταχρηστικές αγωγές (slapps) που επιτεύχθηκε μεταξύ του Ευρωκοινοβουλίου και των κρατών – μελών.
Μέσω και της συμφωνίας αυτής θα αντιμετωπιστεί ο αυξανόμενος αριθμός των στρατηγικών αγωγών κατά δημοσιογράφων και ΜΜΕ και θα θεσπιστούν εγγυήσεις έναντι τέτοιων αξιώσεων σε αστικές υποθέσεις με διασυνοριακές επιπτώσεις.
Ειδικότερα με βάση τη συμφωνία, οι δημοσιογράφοι που στοχοποιούνται μπορούν να διεκδικήσουν από το Δικαστήριο να απορρίψει μια αξίωση σε πρώιμο στάδιο, να απαιτήσουν οικονομική αποζημίωση από τον ενάγοντα ή τα έξοδα νομικής τους εκπροσώπησης κτλ, ενώ στην ίδια συμφωνία προβλέπεται η περαιτέρω υποστήριξη των θυμάτων slapps ενώ καθορίζονται οι διασυνοριακές υποθέσεις προς όφελος των θυμάτων.
Όπως είναι γνωστό η ΠΟΕΣΥ έχει ιδρύσει από τον περασμένο Απρίλιο Παρατηρητήριο για τις αγωγές αυτές με σκοπό τη διασφάλιση του ρόλου των δημοσιογράφων σχετικά με τον έλεγχο και την εποπτεία σε θέματα δημοσίου συμφέροντος και της στήριξης και προστασίας τους από αυτού του είδους τις καταχρηστικές πρακτικές.
Στόχος του η καταγραφή, καταγγελία και δημοσιοποίηση τέτοιον πρακτικών η άσκηση πίεσης για μεταβολές στο νομικό πλαίσιο αλλά και η εκπαίδευση και επιμόρφωση όλων των εμπλεκομένων παραγόντων σε συνεργασία με νομικούς και ακαδημαϊκούς.
Στο πλαίσιο της προσπάθειας αυτής, καλούμε την Κυβέρνηση και το Υπουργείο Δικαιοσύνης να προβεί στις απαραίτητες νομικές παρεμβάσεις που απαιτούνται ώστε οι Έλληνες δημοσιογράφοι να τελούν απερίσπαστοι το λειτούργημά τους σχετικά με τις υπόθεσες δημοσίου συμφέροντος χωρίς την απειλή της φίμωσης και της καταδίκης για το έργο τους.
🔴 Η Πρωτοβουλία για την Ανατροπή στην ΕΣΗΕΑ, από το Φλεβάρη του 2022, είχε μιλήσει για «το νέο αγαπημένο όπλο στη φαρέτρα της φίμωσης και εκφοβισμού δημοσιογράφων στα ΜΜΕ της χώρας μας αλλά και πολιτών της χώρας μας που ασκούν δημόσια κριτική και έχει την επωνυμία SLAPP (Strategic Lawsuit Against Public Participation).
🔴 Είχε σημειώσει ότι αποτελούν τη «σύγχρονη μέθοδος ισχυρών του πολυεθνικού κεφαλαίου ενάντια σε υπερασπιστές δικαιωμάτων ανθρώπου, φύσης και περιβάλλοντος, σε όλους όσους αποκαλύπτουν ή ερευνούν επιχειρηματικές πρακτικές διαφθοράς αλλά και σε δημοσιογράφους και αποτελούν πράξεις εκφοβισμού, οικονομικού στραγγαλισμού και απροκάλυπτης φίμωσης».
🔴 Είχε χτυπήσει τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς «στα πρότυπα της διεθνούς πρακτικής “νομικού μπούλινγκ” πολυεθνικών κολοσσών ενάντια σε όσους τολμούν να βγάλουν στη φόρα τις αυθαιρεσίες και τη διαφθορά, πληθαίνουν και στην Ελλάδα τα κρούσματα νομικού εκφοβισμού. Οι διωκόμενοι/ες υπόκεινται σε εξευτελισμό και υπέρογκα δικαστικά έξοδα προκειμένου αργά ή γρήγορα να αποθαρρυνθούν και να σωπάσουν, να εγκαταλείψουν την κριτική, την αντίθεσή τους, την ερευνητική δημοσιογραφία.από την πρώτη στιγμή».
🔴 Είχε καλέσει, μάλιστα σε αντι-SLAPP αγώνα, προκειμένου να υπάρξει νόμος στη χώρα μας για την προστασία των δημοσιογράφων κ.λπ., με δεδομένη τη λειτουργία της κυβέρνησης Μητσοτάκη ως το μακρύ χέρι της «εταιρειοκρατίας», προκειμένου να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά της και να βοηθήσει υπέρ το δέον στην αύξηση της κερδοφορίας της
🔴 Μια… κυβερνητική οξεία οσφυοκαμψία, δηλαδή, από την οποία πηγάζει η άρνησή της να θεσμοθετήσει anti-SLAPP νομοθεσία. Και τα δύο συεταιράκια θέλουν «να συνεχιστεί η κατρακύλα της ενημέρωσης στη χώρα και οι διώξεις ΜΜΕ και δημοσιογράφων που αρνούνται να γίνουν μέρος της “ομερτά” για την αποσιώπηση κυβερνητικών και επιχειρηματικών εγκλημάτων κατά του δημόσιου συμφέροντος και του λαού»
🔴 Η Πρωτοβουλία για την Ανατροπή στην ΕΣΗΕΑ είχε δηλώσει ξεκάθαρα τη θέση της με ποιους είναι και είχε πει: ΝΑΙ στην αντι-SLAPP νομοθεσία | ΟΧΙ στους «μπάτσους» της ενημέρωσης («task force», επιτροπή λογοκρισίας, κυβερνητική πρόταση Σαμοθράκης).
⬛ Για περισσότερες αναρτήσεις που αφορούν στη μάστιγα των SLAPP, πατήστε εδώ.
