Η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, Δέσποινα Κουτσούμπα, απαντά (25-08-23) στην ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού για τη φωτιά στην ιστορική μονή του Οσίου Λουκά στη Βοιωτία, η οποία στο πέρασμά της έκαψε ολοσχερώς τον περίβολο του ιστορικού μοναστηριού, ενός μνημείου εγγεγραμμένο στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Όπως τονίζει, και τώρα και στις πυρκαγιές στον αρχαιολογικό χώρο των Μυκηνών (2020) και στο Τατόι, η επικοινωνία είναι ουσία για να κρύψει κάτω από το χαλί την ευθύνη που έχει για την απουσία ενός ολοκληρωμένου σχεδίου πρόληψης πυρκαγιών και πυρόσβεσης στους αρχαιολογικούς χώρας, αφού έγνοια της είναι η επικοινωνία και όχι η ουσία. Και στην περίπτωση της μονής του Οσίου Λουκά, «ότι ένα μνημείο UNESCO, και μάλιστα ένα μοναστήρι εν λειτουργία, όφειλε να έχει δικό του σύστημα πυρόσβεσης. Όπως έχουν ένα σωρό άλλες φροντίδες και υποχρεώσεις τα μνημεία UNESCO».
-Η ΕΦΑ Βοιωτίας δεν έχει τμηματάρχη βυζαντινών μνημείων, παρότι έχει την προστασία βυζαντινού μνημείου UNESCO. Πριν από ένα χρόνο ακριβώς συνάδελφος, που υπηρετούσε στην Αθήνα, ζήτησε να πάει στην κενή θέση ως Τμηματάρχης. Το αρμόδιο Υπηρεσιακό Συμβούλιο γνωμοδότησε -όπως είναι λογικό- θετικά. Τι συνέβη μετά, μήπως θυμάται η Υπουργός και ο Υπηρεσιακός Γραμματέας; Η μετάθεση κόπηκε! Μήπως θα ήθελε η Υπουργός ή ο Υπηρεσιακός Γραμματέας να μας εξηγήσουν εκείνη την (παράνομη) απόφαση και να μας πουν αν τώρα θα αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί;
«-Η μελέτη πυρόσβεσης για το μνημείο UNESCO στάλθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Βοιωτίας στο ΥΠΠΟ, για έγκριση από το ΚΑΣ, δυο χρόνια πριν. Βέβαια η πολιτική ηγεσία έχει άλλες προτεραιότητες για το ποια είναι τα “επείγοντα” θέματα στο Υπουργείο. Και καλό είναι να μην κρύβεται πίσω από τις Υπηρεσίες για τις “καθυστερήσεις”, η ίδια Υπουργός που πριν λίγες μέρες έβγαλε σε χρόνο dt Υπουργική Απόφαση για την “έξωση” του ΣΕΑ, χωρίς να περιμένει καμία αρμόδια Υπηρεσία να “γνωμοδοτήσει”.
-Η Βοιωτία ακόμη φλέγεται και προφανώς και είναι θέμα της συνολικής δασοπυρόσβεσης, της διάλυσής της και της διάλυσης της πρόληψης. Το θέμα δεν είναι ότι ξεκινά μια φωτιά (φωτιές αρπάζουν από άπειρες αιτίες και θα συνεχίσουν!), το θέμα είναι αν την βρίσκουμε νωρίς και την περιορίζουμε, αυτό είναι η πρόληψη και η πυρόσβεση. Όμως, ένα μνημείο UNESCO, και μάλιστα ένα μοναστήρι εν λειτουργία, όφειλε να έχει δικό του σύστημα πυρόσβεσης. Όπως έχουν ένα σωρό άλλες φροντίδες και υποχρεώσεις τα μνημεία UNESCO.
Πριν από 3 χρόνια, η φωτιά πέρασε μέσα από τον Αρχαιολογικό Χώρο των Μυκηνών, επίσης μνημείο UNESCO. Τότε η Υπουργός είχε δηλώσει, μεταξύ άλλων: «Το να βλέπει λίγο και ο επισκέπτης το καμένο κάτω δεν είναι και τίποτα τρομερό». Αυτό όντως δεν είναι τρομερό, το τρομερό είναι ότι το 2020 η έννοια της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου δεν ήταν να κοιτάξει αν είχαμε κάποιο συστημικό πρόβλημα στους χώρους UNESCO και να φροντίσει να το λύσει κατά προτεραιότητα -σε όλους τους χώρους UNESCO, και στους άλλους αρχαιολογικούς χώρους- αλλά να πείσει ότι “δεν έγινε και τίποτα, δεν κάηκε και τίποτα”.
Τα ίδια -και χειρότερα- έγιναν με την φωτιά στο Τατόι, όπου για μια εβδομάδα το ΥΠΠΟ διέψευδε ότι είχε καεί οτιδήποτε, μέχρι που βγήκαν τα βίντεο και αναγκάστηκε να μιλήσει για το θέμα! Και στο σημερινό δελτίο τύπου του ΥΠΠΟ για τον Όσιο Λουκά, τρία χρόνια μετά, η έγνοια είναι ακριβώς η ίδια. Η επικοινωνία και όχι η ουσία. Και ό,τι μπορεί να κρυφτεί κάτω από το χαλί, ή αν δεν μπορεί να κρυφτεί, ας φταίει τουλάχιστον κάποια Υπηρεσία, η πολιτική ηγεσία άλλωστε, μπορεί να εγκαινιάζει έργα και να επαίρεται ότι “επιταχύνει διαδικασίες”, όταν όμως βγει στην επιφάνεια η αλήθεια, δεν έχει ποτέ καμία ευθύνη για τίποτα…
