Από το facebook της δημοσιογράφου, Φραγκίσκας Μεγαλούδη*
Θα ακολουθήσει μεγάλη ανάρτηση και μάλλον πολλά σχόλια αλλά θα το γράψω και ότι βγει. Μακριά από μένα οι βιωματικές ιστοριες και οι συναισθηματισμοι. Εάν ήθελα θα σας έγραφα δεκάδες ιστορίες καθώς τις ζω εδώ και δέκα χρόνια. Θα κάνω λοιπόν μια μικρή ανάλυση -υπενθυμιση για το μεταναστευτικό θέμα και ελπίζω κάποιος να κρατήσει κάτι από εκεί.
Καθε συζήτηση για τη μετανάστευση δεν μπορεί να γίνει με μια απλή αναφορά διότι υπάρχει μεγάλο παρασκήνιο και ιστορία από πίσω, πολλές οπτικές που δεν είναι όλες λάθος και πολλά στοιχεία που πρέπει κάποιος να λάβει υπόψη του πριν γράψει την αποψαρα του- είτε υπέρ είτε κατά. Κάποια τέτοια στοιχεία θα δούμε σήμερα.
Ξεκινάω από μια παραδοχή που δεν θα αρέσει σε κάποιους: κάθε συζήτηση για μετανάστες και πρόσφυγες πρέπει να ξεκινάει από αυτήν: η ήπειρος μας, η Ευρώπη μας, άσχετα εάν είχαν αποικιες όλες οι χώρες ή όχι (και δεν ήταν μόνο η Αγγλία και η Γαλλία, αλλά και η Ολλανδία μέσω κρατικών εταιρειών, η Γερμανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ισπανία και πολλές ακόμα χώρες που εμπλέκονταν έμμεσα) χρωστάει την ευημερία της πρώτα στο σκλαβεμποριο που ελευθέρωσε εργατικά χέρια ώστε να γίνει η βιομηχανική επανάσταση και έπειτα στους δανεικούς εργάτες που ήταν στην ουσία σκλάβοι με συμβόλαιο. Όποιος έχει απορίες ας κάτσει να ψάξει διότι δεν θα του μαθω ιστορία εδώ στο ΦΒ. Οπότε υπάρχει μια συστηματική αδικία και πάνω σε αυτήν την παραδοχή πρέπει να στηρίξουμε την οποιαδήποτε συζήτηση. Όπως παράλληλα πρέπει να παραδεχτούμε ότι εάν οι χώρες της Δύσης δεν θέλουν μεταναστευτικές ροές τοτε πολύ απλά θα πρέπει να σταματήσουν τις επεμβάσεις σε τρίτες χώρες (άμεσα κ έμμεσα) που γίνονται εδώ και δεκαετίες και απλά αλλάζουν μορφή ανάλογα με την εποχή. Υπάρχει δηλαδή ήδη μια συστημική αδικία σε όλη τη συζήτηση εις βάρος των ανθρώπων που ζουν σε χώρες λιγοτερο αναπτυγμένες.
Ένα άλλο θέμα που πρέπει κάποτε ο δυτικός εγκέφαλος να χωνέψει ειναι αυτό της εισβολής. Είναι η επίσημη αφήγηση των μέσων ενημέρωσης παγκοσμίως και η μόνη στιγμή που οι πρόσφυγες δεν θεωρήθηκαν εισβολείς ήταν όταν μιλούσαν για τους ξανθούς Ουκρανούς με τα μπλε μάτια. Πριν τον πόλεμο της Ουκρανίας η Ευρώπη δεχόταν ένα 9% της παγκόσμιας μετανάστευσης (περιλαμβανομένων και προσφύγων). Ένα ακόμα 10% δεχόταν η Β Αμερική και ο Καναδάς και το υπόλοιπο 80% καταφεύγει σε γύρω χωρες. Με τον πόλεμο της Ουκρανίας η Ευρώπη έφτασε να δέχεται 20% της παγκόσμιας μετανάστευσης (και προσφύγων). Αυτό το 9% λοιπόν (είπαμε οι Ουκρανοί είναι ξανθοί έχουν μπλε μάτια δεν τους βάζουμε με τους υπόλοιπους) διαφέρει πολύ από την εισβολή. Δεν μιλάω για μετανάστες δεύτερης κ τρίτης γενιάς που είναι ήδη σε χώρες όπως η Γαλλία ή η Σουηδία, μιλαω αποκλειστικά για το ποσοστό της παγκόσμιας μετανάστευσης που δέχτηκε η Ευρώπη από το 2016 και μετά ως μέσο όρο. Αυτή τη στιγμή η Τουρκία, το Ιράν και το Πακιστάν έχουν τους μεγαλύτερους προσφυγικούς /μεταναστευτικούς πληθυσμούς και η Γερμανία στην Ευρώπη.
Άλλο σημείο: γίνεται μεγάλη συζήτηση για τους διακινητες . Έχει αναρωτηθεί κανείς τι ακριβώς είναι ο διακινητης; Εάν πιστέψουμε την επίσημη αφήγηση οι διακινητες φταίνε για όλα, και για τους πνιγμούς, και για τη μετανάστευση, και για τα κλειστά σύνορα, και για τους φράχτες, ίσως ακόμα και για τους πολέμους που έκανε η Γαλλία και οι ΗΠΑ ανά τον πλανήτη και μετέτρεψαν τις χώρες σε νεκροταφεία για ζωντανούς. Ο διακινητης δεν ειανι τίποτα άλλο από εκείνον που καλύπτει μια ανάγκη, που δεν μπορεί να καλυφθεί αλλιώς. Ο διακινητης είναι ένα αποτέλεσμα των μεταναστευτικών πολιτικων όχι η αιτία . Μια μεγάλη έρευνα που έγινε σε 5 χώρες του Σαχέλ όπου οι μεταναστευτικές ροές είναι μεγάλες, έδειξε ότι ακόμα και εκείνοι που είχαν έγγραφα καταφεύγουν σε διακινητες διότι η διαφθορα των αξιωματούχων στα σύνορα είναι τόσο μεγάλη σε σημείο που ο διακινητης είναι φθηνότερος. Η πλειοψηφία ανέφερε ότι είτε ταξίδευαν με διακινητες είτε χωρίς, είχαν υποστεί περισσότερη βία, βιασμούς, ληστεία, επιθέσεις από τους τοπικούς άρχοντες, από συνοριοφύλακες, συμμορίες. Είναι μια μεγάλη συζήτηση ο ρόλος του διακινητη που σαφώς κερδίζει πολλά χρήματα και είναι παράνομος ( στο Μάλι για παράδειγμα ένας διακινητης μπορει να βγάλει μέχρι και 1500 ευρώ από κάθε ομάδα που θα στείλει ) και το πόσο ο διακίνητης αυτός εμπλέκεται στην εκμετάλλευση. Στην τελική ο μετανάστης είναι το εμπόρευμα του και μόνο εάν φτάσει σώος μέχρι την Αλγερία η τη Λιβύη θα έχει πελατεία.
Άλλο σημείο είναι το που βρίσκουν τα ποσά: όσοι τα γράφετε αυτά δεν έχετε ιδέα μάλλον πως λειτουργεί το σύστημα. Η πλειοψηφία των μεταναστών, είτε το πιστεύετε είτε όχι, έχει τελειώσει το γυμνάσιο διότι πολύ απλά , σπάνια οι εξαθλιωμένοι ταξιδεύουν. Αυτοί θα μείνουν εκεί που είναι η θα πάνε σε διπλανές χώρες. Αρκετοί θα πουλήσουν ένα χωράφι ίσως η την επιχείρηση που είχαν και δεν πήγαινε καλά ( και ναι ένα χωράφι στο Νίγηρα η στο Μάλι μπορεί να πουληθεί μέχρι και 15 -20 000 ευρώ, εχουν αλλάξει οι τιμές πια) , θα πάρουν δάνειο (ξέρω αρκετές τέτοιες περιπτώσεις) , θα κάνουν συμφωνία να δώσουν τα μισά και τα υπόλοιπα ως χρέος (αυτή είναι η χειρότερη περίπτωση από όλες διότι το χρέος περνάει στην οικογένεια σε περίπτωση που ο μετανάστης χαθεί στο δρόμο) ή ένα μεγάλο μέρος θα κάνει το ταξίδι σταδιακά. Δηλαδή πρώτος σταθμός θα μείνει ένα χρόνο αν μαζέψει τα χρήματα, μετά άλλου 5-6 μήνες ,μετά παρακάτω και πάει λέγοντας με αποτέλεσμα να διαρκέσει 2-3 χρόνια το ταξίδι αυτό. Δεν υπάρχει καμία ΜΚΟ που τους πληρώνει για να εισβάλουν στο Κάτω Παρτάλι και καμια Τουρκία που τους στέλνει να μας πάρουν τα σωβρακα. Η Τουρκία εργαλείοποιεί φυσικά το μεταναστευτικό αλλά το κάνει σε άλλο επίπεδο -εκβιάζοντας χρήματα και πολιτική στήριξη.
Επειδή έγραψα πολλά θα σταματήσω εδώ γράφοντας μόνο ένα σημείο ακόμα. Το γιατί ταξιδεύουν οι άνθρωποι και παίρνουν το ρίσκο είναι μια ηλίθια ερώτηση να κάνει κάποιος και δεν έχει νόημα. Οι άνθρωποι ταξιδεύουν γιατί κινδυνεύει η ζωή τους, γαιτι θέλουν αν ξεφύγουν από τη στοχοποίηση που τυχόν έχουν υποστεί, γιατί έχουν συγγενείς σε μια άλλη χώρα και θέλουν να πάνε εκεί αλλά δεν έχουν άλλο τρόπο, γιατί θέλουν κάτι καλύτερο από αυτό που έχουν, γιατί έχουν όνειρα και ελπίδες που στις χώρες τους δεν υπάρχει περίπτωση να πραγματοποιήσουν, γιατί είναι νέοι και θέλουν να φύγουν όπως θέλετε και εσείς. Και στην τελική ποιοι είμαστε εμείς που θα πούμε ότι κάποιοι δεν έχουν δικαίωμα να ονειρεύονται μια καλύτερη ζωή ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι θα μπουν στην βάρκα; Όταν όλοι οι δίοδοι είναι κλειστοί απλά ελπίζεις ότι εσύ θα είσαι στους τυχερούς.
Αυτά από μένα και ήδη είπα πολλά.
Ένα ακόμα σχόλιο προς σκέψη διότι όπως είπα και αλλού οποιαδήποτε λύση δεν μπορεί να προταθεί εδώ αλλά είναι αποτέλεσμα διαβουλεύσης ειδικών που θα περιλαμβάνει κυβερνήσεις, οργανώσεις, νομικούς, ειδικούς επιστήμονες, την τοπική κοινωνία. Το σίγουρο είναι ότι η κατάσταση είναι αδιέξοδη και οι μεταναστευτικές μας πολιτικές καλό θα ήταν να επανεξεταστούν. Η πολιτικη που στηρίζεται από τη μια στην σκληρή φύλαξη συνόρων με κάθε μέσο και από την άλλη σε τεράστια κονδύλια ώστε να πληρώνουμε συνεχώς για να φύγει το πρόβλημα από εμάς δεν έχει αποδώσει τίποτα. Δεν υπάρχει πιο ακριβή επιχείρηση από το προσφυγικό – και μιλαω σε επίπεδο στήριξης των ανθρώπων. Ξεπερνάει το κόστος τα 1500 ευρώ ανά άτομο τη μέρα. Σε αυτά ας προστεθούν τα ποσά που δίνουν οι χώρες σε τρίτες χώρες για ασφαλείς διόδους, χώρους επανένταξης κλπ κλπ . Επίσης η φύλαξη συνόρων έχει εξελιχθεί σε ένα ακόμα παρακλάδι της πολεμικής και αμυντικής βιομηχανίας. Καλό είναι επίσης να επαανπροσδιορισθει ο όρος πρόσφυγας διότι πλέον δεν έχουνε μόνο πρόσφυγες αλλά μικτές ροές, έχουμε κλιματική αλλαγή, έχουμε χιλιάδες εστίες βίας που δεν υπάρχει κατηγορία να ενταχθούν. Ένας άνθρωπος που λόγω της κλιματικής αλλαγής εξαιτίας της οποίας η στάθμη της θάλασσας έχει ανέβει κ έχει υπερχειλίσει το χωράφι του θα το χάσει και θα αναγκαστει να φύγει- αυτός η τα παιδιά του. Θα καταφύγει πρώτα στην πρωτεύουσα της χώρας εκείνης όπου δεν υπάρχει καμία διέξοδος για εργασία ή για κάποια αξιοπρεπή ζωή. Αυτός ο άνθρωπος θα μεταναστεύσει σε διπλανή χώρα ή πιο μακριά. Θα θεωρηθεί οικονομικός μετανάστης όμως η αιτία βρίσκεται πίσω στην κλιματική κρίση – είναι μια πολύπλοκη κατάσταση και ήδη μιλάμε για κλιματικούς πρόσφυγες. Η συζήτηση γενικά έχει ανοίξει. Το θέμα είναι ότι χριεαζεται γενναία πολιτική βούληση και αυτή δεν υπάρχει γιατί κάθε πολιτικός στις Βρυξέλλες ή άλλου βλέπει μόνο μέχρι τις επόμενες εκλογές. Είναι πολύ δύσκολα να μιλήσεις για ένταξη – ένα άλλο μεγάλο θέμα που αφορά όμως και τους πρόσφυγες και τον ντόπιο πληθυσμό (θα έλεγα ότι αυτά γίνονται μόνο σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης) , να μιλήσεις για αιτίες, να καταγγείλεις πολιτικές που προκαλούν τις εστίες πολέμου αλλά παράλληλα να ψηφίσεις και κάτι που θα μειώσει αυτές τις επεμβάσεις. Διότι πολλοί πολιτικοί καταγγέλλουν τέτοιες πρακτικές αλλά τι κάνουν; Έχουν αρνηθεί κανένα ψήφισμα ποτε; Έχουν φέρει μια άλλη πρόταση την οποία όμως αφού έγιναν εξουσία την επέβαλαν; Και ακριβώς αυτά επειδή είναι δύσκολα σε πολιτικό επίπεδο, η συζήτηση χειραγωγείται εντέχνως γύρω από ορδές, εισβολή, ισλαμοποιηση, ΜΚΟ που έχουν συμφέροντα και ότι άλλο διαβάσαμε εδώ. Η άγνοια είναι τεράστια αν κ σήμερα η άγνοια δεν δικαιολογείται καθώς όποιος θέλει να ενημερωθεί μπορεί. Δεν έχω κάτι άλλο να πω, είναι θέματα που ξεπερνάνε τους πάντες οπότε επιμένω πάντα στο μικρό κύκλο που επηρεάζουμε εμείς τουλάχιστον να μην αδικούμε.
*Η Φραγκίσκα Μεγαλούδη είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Εργάστηκε ως λέκτορας στο Τμήμα Πολιτιστικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αυστραλίας όπου και παραιτήθηκε για να εργαστεί σε ανθρωπιστικές οργανώσεις. Έχει ζήσει και εργαστεί στην Μέση Ανατολή, στην ΝΑ Ασία (Ταϊλάνδη, Λάος, Φιλιππίνες, Μυανμάρ), στην υποσαχάρια Αφρική (Ουγκάντα, Νιγηρία) ενώ οι δημοσιογραφικές της έρευνες έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξένα media, όπως Al Jazeera, Spiegel, Huffington Post, Guardian. Έχει ζήσει δύο χρόνια στη Βόρεια Κορέα και το 2016 κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Στη Χώρα των Κιμ» κ.λπ.
