Το πρωινό της 1ης Μαρτίου 2023, η Ελλάδα ήρθε αντιμέτωπη με μία από τις πιο μαύρες σελίδας στην ιστορία της. Η φονική μετωπική σύγκρουση δύο αμαξοστοιχιών το προηγούμενο βράδυ στα Τέμπη, οδήγησε στο θάνατο 57 συνανθρώπους μας, με δεκάδες να έχουν τραυματιστεί, να δίνουν μάχη για τη ζωή τους, να αγνοούνται, ενώ το ψυχικό τραύμα μένει χαραγμένο στις μνήμες των επιζώντων, όσο και στη συλλογική μνήμη της κοινωνίας.
Το κρατικό έγκλημα στα Τέμπη είναι ταυτόχρονα και εργατικό δυστύχημα. Οι προειδοποιήσεις των εργαζομένων προς την κυβέρνηση πως ο κίνδυνος ενός επερχόμενου δυστυχήματος δεν αποτελεί προϊόν φαντασίας αλλά είναι πιο ορατός από ποτέ και οι παραιτήσεις εργαζομένων από θέσεις υψηλής ευθύνης προκειμένου να μην βαρύνουν τις συνειδήσεις τους μπροστά στη θηριωδία που έβλεπαν να έρχεται αποδεικνύουν πως το αίσθημα της εργατικής ευθύνης προς την κοινωνία επιχείρησε να σώσει την κρατική αναλγησία. Άλλωστε, η εργατική και συνάμα κοινωνική συνείδηση δείχνει να αποτελεί το θεμέλιο λίθο στην προσπάθεια αποτροπής κρατικών εγκληματικών ενεργειών.
Ως ερευνήτριες, γνωρίζουμε πολύ καλά την κρατική απαξίωση και το πώς αυτή αποτυπώνεται στους χώρους εργασίας μας. Η κρατική χρηματοδότηση σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα περιορίζεται όλο και περισσότερο στο βωμό της ιδιωτικής κερδοφορίας, οδηγώντας στη σταδιακή αντικατάστασή της από ιδιωτικά κεφάλαια και επιφέροντας δραματικές συνέπειες στην εργασιακή πραγματικότητα των εργαζομένων στην έρευνα. Γεγονός που έχει αντίκτυπο -και- στην ασφάλεια των εργαζομένων στον κλάδο: Η υποστελέχωση των χώρων εργασίας, αφήνοντας μόνιμα εκτεθειμένες τις εργαζόμενες σε επιβλαβή υλικά ή επικίνδυνες εγκαταστάσεις, η μη παροχή ασφαλιστικής ικανότητας και κάλυψης σε περίπτωση ατυχήματος σε υποψήφιους/ες διδάκτορες/ισσες είναι μερικά μόνο από τα ζητήματα επισφάλειας στο εργασιακό μας περιβάλλον. Η συστηματική υποβάθμιση των κρατικών σιδηροδρομικών υποδομών και η διάσπαση των υπηρεσιών του σιδηροδρομικού δικτύου μεθοδεύτηκε με παρόμοια ατζέντα, με στόχο δηλαδή η απαξίωση του να οδηγήσει στη μεταβίβασή του σε ιδιώτες. Στους πόσους νεκρούς γίνεται εμφανές πως η κρατική υποχρηματοδότηση και η επακόλουθη ιδιωτικοποίηση τελικά δολοφονούν;
Στην εποχή των αυτοματισμών και των ατελείωτων πρωτοκόλλων ασφάλειας είναι αδιανόητο να χάνονται τόσες ζωές και να θεωρείται υπεύθυνος για αυτό ένας άνθρωπος. Στη εποχή του remote sensing, που πύραυλοι διασχίζουν ηπείρους για να φτάσουν με εκπληκτική ακρίβεια στον στόχο τους, δεν μπορούμε να παρακολουθούμε το στίγμα ενός τραίνου; Στην εποχή του AI και του machine learning, δεν μπορούμε να σταματήσουμε έγκαιρα δυο τραίνα που οδεύουν προς τη σύγκρουση; Σε μια χώρα, που υπάρχουν – λογικά – αρκετά χρήματα ώστε να αγοραστούν πανάκριβα λογισμικά παρακολούθησης (βλ. Predator & Pegasus) για λόγους «εθνικής ασφάλειας», δεν υπήρχε το αντίστοιχο budget για την εγκατάσταση των σύγχρονων συστημάτων σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης, για τους πραγματικούς λόγους της ασφάλειάς μας ; Τα παραπάνω, μας κάνουν αυτομάτως να αναρωτηθούμε σχετικά με το αποτύπωμα της εργασίας μας στην κοινωνία.
Γνωρίζοντας ότι τα παραπάνω είναι από τεχνικής πλευράς εφικτά, πιστεύουμε ότι η παράλειψή τους δεν γίνεται από αδυναμία, ούτε από άγνοια. «Μεγιστοποιείστε το κέρδος μας ή καντε την έρευνα που θέλετε και απολαύστε την ανεργία σας»: αυτό είναι το κάλεσμα που αντηχεί στα αυτιά μας όταν ανοίγουμε παρόμοια ζητήματα. Σε έναν αγώνα ανταγωνιστικότητας και κερδοφορίας, οι δικοί μας νεκροί είναι οι δικές τους παράπλευρες απώλειες.
Τη στιγμή που η πανεπιστημιακή κοινότητα μετρά τουλάχιστον δέκα χαμένες ζωές, η ανακοίνωση των Πρυτανικών Αρχών του ΑΠΘ για το συμβάν, είναι σίγουρα κατώτερη των περιστάσεων. Ένα σύντομο μεταθανάτιο ευχολόγιο χωρίς καμία αναφορά στις αιτίες και διαστάσεις του δεν αρμόζει σε έναν εκπαιδευτικό και επιστημονικό φορέα για να τιμήσει τη μνήμη των νεκρών του. Αντίστοιχα κατώτερες των περιστάσεων είναι και οι δηλώσεις των εκπροσώπων της κυβέρνησης. Βέβαια, δεν τρέφουμε καμία αυταπάτη ότι οι ζωές μας δεν έχουν καμία αξία για όσους έχουν για πυξίδα το κέρδος. Έχουμε μόνο ο ένας την άλλη και θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε με πυξίδα μας τη συλλογική ευημερία.
8 ΜΑΡΤΗ ΑΠΕΡΓΟΥΜΕ
ΟΛΕΣ, ΟΛΟΙ, ΟΛΑ 12:00 Άγαλμα Βενιζέλου, Θεσσαλονίκη
Σωματείο Εργαζόμενων στην Έρευνα & την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση
Παράρτημα Θεσσαλονίκης