Η διαφορά αφορά κυκλοφοριακή ρύθμιση κανονιστικού περιεχομένου, οπότε αρμόδιο είναι το Δ΄ Τμήμα του ΣτΕ. Σιωπηρή απόρριψη προσφυγής ενώπιον της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 ΚΔΚ. Εμπρόθεσμη η άσκηση της αίτησης ακύρωσης δεδομένου ότι αφενός το χρονικό διάστημα των περίπου τεσσάρων μηνών που παρήλθε από την κατάθεση της ως άνω προσφυγής μέχρι την περιέλευση των κρίσιμων στοιχείων στην Επιτροπή ήταν εύλογο, αφετέρου το υπό κρίση ένδικο βοήθημα ασκήθηκε εντός εντός των ορίων της εξηκονθήμερης προθεσμίας, που άρχισε μετά την παρέλευση της τριακονθήμερης αποκλειστικής προθεσμίας αποφάνσεως της Επιτροπής. Ως άγονη επιβατική γραμμή, χαρακτηρίζεται η υπεραστική επιβατική γραμμή νήσου, η εξυπηρέτηση της οποίας δεν έχει ανατεθεί σε ΚΤΕΛ. Περαιτέρω, οι αρμοδιότητες καθορισμού αστικής και υπεραστικής γραμμής λεωφορείων, οι οποίες ανήκαν στο Νομάρχη, περιήλθαν, αντιστοίχως, στο Δήμαρχο και τον Περιφερειάρχη. Κρίση ότι η προσβαλλομένη απόφαση εκδόθηκε αναρμοδίως, δεδομένου ότι το Δημοτικό Συμβούλιο στερείτο της σχετικής αρμοδιότητας για τη ρύθμιση των ως άνω θεμάτων, η οποία ανήκει στον Περιφερειάρχη. Απορρίπτει.
Πηγή: dimosnet.gr
Αριθμός 1220/2020
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Δ΄
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 4 Φεβρουαρίου 2020, με την εξής σύνθεση: Μ. Καραμανώφ, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Δ΄ Τμήματος, Ε. Αντωνόπουλος, Μ. Παπαδοπούλου, Σύμβουλοι, Χρ. Μπολόφη, Ο. Νικολαράκου, Πάρεδροι. Γραμματέας η Ι. Παπαχαραλάμπους, Γραμματέας του Δ΄ Τμήματος.
Για να δικάσει την από 20 Ιουνίου 2018 αίτηση:
των: 1. Σ. Μ. του Γ. και 2. Β. Μ. του Π., κατοίκων Δήμου …………., οι οποίοι παρέστησαν με τον δικηγόρο …………. (Α.Μ…….. Δ.Σ. ………….), που τον διόρισαν με πληρεξούσια και ο οποίος κατέθεσε δήλωση, σύμφωνα με το άρθρο 26 του ν. 4509/2017, περί μη εμφανίσεώς του,
κατά των: 1. Δήμου …………., ο οποίος παρέστη με τη δικηγόρο …………. (Α.Μ. …….), που τη διόρισε με πληρεξούσιο και με απόφαση της Οικονομικής του Επιτροπής και η οποία κατέθεσε δήλωση, σύμφωνα με το άρθρο 26 του ν. 4509/2017, περί μη εμφανίσεώς της και 2. Υπουργού Εσωτερικών, ο οποίος παρέστη με τον Δημήτριο Καμάρη, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες επιδιώκουν να ακυρωθούν: 1. η υπ’ αριθμ. 156/2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου …………. και 2. η σιωπηρή απόρριψη της από 6.11.2017 προσφυγής τους από την Ειδική Επιτροπή του άρθρου 152 του ν. 3463/2006 της Περιφερειακής Ενότητας …………. .
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του εισηγητή, Συμβούλου Ε. Αντωνόπουλου.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον αντιπρόσωπο του Υπουργού, ο οποίος ζήτησε την απόρριψη της υπό κρίση αιτήσεως.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά τον Νόμο
1.Επειδή με την κρινόμενη αίτηση για την άσκηση της οποίας έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (βλ. κωδικό πληρωμής ηλεκτρονικού παραβόλου 220038282958 0820 0035), ζητείται η ακύρωση α) της 156/2017 αποφάσεως του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου …………., με θέμα τον καθορισμό της φοράς κίνησης του λεωφορείου της άγονης γραμμής ιδιοκτησίας των αιτούντων στο νησί του …………. και β) της σιωπηρής απόρριψης από την Ειδική Επιτροπή του άρθρου 152 του ν. 3463/2006 της Περιφερειακής Ενότητας …………. της από 06.11.2017 προσφυγής αυτών κατά της προαναφερθείσας αποφάσεως του Δημοτικού Συμβουλίου …………. καθώς και κατά της σιωπηρής απορρίψεως από το Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης της από 21.08.2017 ειδικής διοικητικής προσφυγής αυτών κατά της προαναφερθείσας αποφάσεως του αυτού Δημοτικού Συμβουλίου.
2.Επειδή, εν προκειμένω, όπως προκύπτει από την πρώτη προσβαλλόμενη πράξη και τα στοιχεία του φακέλου, αλλά και τα ΕΠ3687/10.07.2018, 4082/25.07.2018 έγγραφα απόψεων – υπομνήματα του καθ’ ου δήμου προς το Δικαστήριο, αυτή εκδόθηκε αφού ελήφθησαν υπόψη τα εξής στοιχεία: 1) η με αριθμ. 512875/29.05.1980 απόφαση του Νομάρχη …………., στην οποία χαρακτηρίσθηκε η άγονη γραμμή …………., στον κλάδο α της οποίας οι αιτούντες ασκούν συγκοινωνιακό έργο, ορίσθηκε ως αφετηρία ο προ της προβλήτας χώρος του λιμένα …………., με ενδιάμεση διαδρομή την οδό ………….-…………. και στάσεις τις υπάρχουσες στη διαδρομή αυτή, χωρίς να έχει ορισθεί συγκεκριμένη αφετηρία και χωρίς καμία δυνατότητα πραγματοποίησης στάσεων εντός της περιοχής της …………., 2) η 49/1992 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου …………., η οποία εγκρίθηκε με την 13800/2.6.1992 απόφαση του Νομάρχη …………., και με την οποία είχε καθορισθεί η φορά του μέχρι τότε κυκλοφορούντος λεωφορείου “από το Κέντρο Εκπαίδευσης (ΚΕ) …………. προς την Πλατεία …………. και δια του περιφερειακού έως τον χώρο απόρριψης μπάζων και από εκεί δια της οδού που διέρχεται έμπροσθεν της οικίας …………. έως τον δρόμο ………….-………….”, δηλαδή κατά τρόπο ώστε αυτό να διέρχεται από την παραλιακή της …………., ενώ περαιτέρω απαγορεύθηκε πλήρως για όλα τα οχήματα η στάση και η στάθμευση στο τμήμα της παραλιακής οδού από την οικία …………. έως την αρχή του δημοτικού χώρου σταθμεύσεως και στις δύο πλευρές της οδού από 15/5 έως 30/9 κάθε χρόνο, απαγόρευση η οποία δεν έχει έκτοτε τροποποιηθεί, 3) το ότι ο λιμένας του …………., σύμφωνα με τις 25169/7-6-1938 απόφαση του Υπουργού Συγκοινωνιών και την 07/ΔΤΑ/1339/22.2.2008 απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας …………. και μέχρι σήμερα, καταλαμβάνει στη …………. όλη την παραλιακή προβλήτα από την μάντρα του ΚΕ …………. έως το …………., με μήκος πάνω από 1 χιλιόμετρο, και 4) η 103/2016 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του καθ΄ου Δήμου, με την οποία προτάθηκαν κυκλοφοριακές ρυθμίσεις για τον έλεγχο της κυκλοφορίας στο νησί, ενώ, με την 173/2016 απόφαση του ίδιου Δημοτικού Συμβουλίου αποφασίσθηκε η αγορά ενός mini bus για την εξυπηρέτηση των αναγκών της …………. [και εγκρίθηκε η αγορά και η θέση του σε κυκλοφορία με τις 91643/33722/28.11.2016 και 59925/22042/ 20.07.2017 αποφάσεις του Γ.Γ.Α.Δ.] και, τέλος, 5) η 106/2017 απόφαση του δημοτικού συμβουλίου του καθ’ ου Δήμου με την οποία προτάθηκε η δημιουργία της δημοτικής συγκοινωνίας για την εξυπηρέτηση της περιοχής …………. του Δήμου …………., με αφετηρία από το Νέο Δυτικό Λιμάνι και στάσεις στην Πλατεία …………., στην Πλατεία …………., στο Δημοτικό Πάρκινγκ και εκ νέου στην αφετηρία μήκους 3,5 χλμ και διέλευση από την παραλιακή της ………….. Ενόψει αυτών, κρίθηκε σκόπιμο με την έκδοση της προσβαλλόμενης αποφάσεως, ο καθορισμός εκ νέου της φοράς κίνησης των λεωφορείων της άγονης γραμμής ώστε να μην αλληλοκαλύπτονται τα δρομολόγια για τη μείωση της κυκλοφορίας και τη τήρηση των εκτεταμένων χρονικών απαγορεύσεων εισόδου οχημάτων στην παραλιακή οδό. Έτσι, αποφασίσθηκε η αλλαγή της φοράς κίνησης των λεωφορείων της άγονης γραμμής αποκλειστικά με φορά προς το βορρά μέσω της οδού …………., από το χώρο προ του προβλήτα του λιμένα …………. προς το Κ.Ε. ………….ς, χωρίς διέλευση μέσω της παραλιακής και περιφερειακής οδού της …………., από τον ίδιο τόπο αφετηρίας και χωρίς καμία αλλαγή κατεύθυνσης κυκλοφορίας, η οποία στο σημείο αυτό είναι διπλής κατεύθυνσης. Ειδικότερα, δεν κρίθηκε σκόπιμη η μεταφορά της αφετηρίας των λεωφορειακών γραμμών “………….” και “………….” στον Νέο Δυτικό Λιμένα, αφενός μεν, διότι με την 512875/11.08.1980 απόφαση του Νομάρχη …………. – Διαμέρισμα …………., ως αφετηρία των άγονων γραμμών έχει ορισθεί “ο προ της προβλήτας του λιμένος χώρος”, ο οποίος λιμένας από τον καθορισμό του το 1983 καταλαμβάνει στη …………. όλο τον κατάντη της οδού παραλιακό προβλήτα από την μάντρα του Κ.Ε. …………………….στο Νέο Δυτικό Λιμάνι έως το …………., και αφετέρου διότι σε καμία πράξη δεν είχε ορισθεί επακριβώς το συγκεκριμένο σημείο της αφετηρίας προ του προβλήτα. Στην προσβαλλόμενη απόφαση αναφέρεται, επίσης, ότι η προτεινόμενη φορά είναι σύμφωνη με τις ισχύουσες κατευθύνσεις κυκλοφορίας της οδού Παπαδοπούλου (διπλή κατεύθυνση), ενώ η μέχρι εκείνη τη στιγμή διέλευση του λεωφορείου γινόταν κατ’ εξαίρεση της ολικής απαγόρευσης κυκλοφορίας τις αντίστοιχες ώρες. Υπό τα δεδομένα αυτά με την προσβαλλόμενη πράξη εισάγεται κυκλοφοριακή ρύθμιση κανονιστικού περιεχομένου, κατά την έννοια του άρθρου 52 του ΚΟΚ, δεδομένου ότι θεσπίζεται μέτρο ρύθμισης της κυκλοφορίας, εφόσον καθορίζεται ο τρόπος εκτελέσεως και εκμεταλλεύσεως υπεραστικού συγκοινωνιακού έργου (πρβλ. ΣΤΕ 627/2016, 4355-56/2005 και 104/2014, 2984/2008, για πράξη καθορισμού αστικής γραμμής και πρβλ. ΣτΕ ΕΑ 170/2006). Επομένως, η κρινόμενη αίτηση αρμοδίως εισάγεται προς εκδίκαση ως ακυρωτική στο Δ΄ Τμήμα του Δικαστηρίου.
3.Επειδή, οι αιτούντες, συνιδιοκτήτες του με αριθμό κυκλοφορίας ……. λεωφορείου, το οποίο, κατά τους ισχυρισμούς τους, εξυπηρετεί από το έτος 1950 την άγονη γραμμή ………….-………….-…………., με αφετηρία στην …………. (Πλατεία ………….) και φορά κίνησης μέσω της περιφερειακής οδού της …………. προς την …………. και κατάληξη στο …………., με επιστροφή στην αφετηρία, μέσω της παραλιακής οδού της …………., με προφανές έννομο συμφέρον αιτούνται την ακύρωση της προσβαλλόμενων πράξεων, επικαλούμενοι ότι, αν αυτές εφαρμοσθούν, θα υποστούν πολύ μεγάλη επαγγελματική και οικονομική βλάβη, συνιστάμενη σε απώλεια εσόδων κρίσιμων για την επιβίωση της επιχείρησής τους και τη συντήρηση των οικογενειών τους. Εξ άλλου, δεν ανακύπτει ζήτημα καταργήσεως της δίκης κατ’ άρθρο 32 του π.δ/τος 18/1989, ως εκ του ότι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου έχει ήδη ξεκινήσει η λειτουργία της δημοτικής συγκοινωνίας (βλ. ιδίως το με απ. 508/22.01.2020 έγγραφο του Δήμου …………. προς το Δικαστήριο, όπου αναφέρεται ότι “από τη στιγμή που ξεκίνησε η δημοτική συγκοινωνία το Πάσχα του 2019 το λεωφορείο των αιτούντων σταμάτησε να διέρχεται από την παραλιακή και περιφερειακή οδό της ………….” καθώς και την 82/2019 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του καθ’ ου Δήμου, με την οποία τροποποιήθηκε η 106/2017 ως άνω απόφαση και ορίσθηκε ότι η έναρξη λειτουργίας της Δημοτικής Συγκοινωνίας θα γίνει την Μ. Πέμπτη 25.04.2019 απόφαση). Τούτο διότι, παρά τη θέση σε λειτουργία της δημοτικής συγκοινωνίας …………., η βλάβη των αιτούντων λόγω της αλλαγής της φοράς κίνησης του λεωφορείου επήλθε με την προσβαλλόμενη πράξη, η οποία άλλωστε δεν μνημονεύεται στην 82/2019 προαναφερόμενη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του καθ’ ου Δήμου, ούτε δε επηρεάζεται από την έναρξη λειτουργίας της δημοτικής συγκοινωνίας.
4.Επειδή, ο ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης» (Α΄ 87) ορίζει στο άρθρο 225 ότι: «1. Οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων των δήμων και των περιφερειών αποστέλλονται υποχρεωτικά για έλεγχο νομιμότητας στην Αυτοτελή Υπηρεσία Εποπτείας Ο.Τ.Α., εφόσον αφορούν: α) ρυθμίσεις κανονιστικού περιεχομένου, […]», στο άρθρο 226, όπως η παρ. 1 αυτού αντικαταστάθηκε με το άρθρο 7 του ν. 4257/2014 (Α΄ 93) και ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, πριν την τροποποίηση του με το άρθρο 117 του ν. 4555/2018 (Α΄ 133/19.07.2018), ότι: «1. Ο Ελεγκτής Νομιμότητας μπορεί αυτεπαγγέλτως να ακυρώσει οποιαδήποτε απόφαση των συλλογικών ή μονομελών οργάνων των δήμων και των περιφερειών, […], για λόγους νομιμότητας, μέσα σε προθεσμία δύο (2) μηνών αφότου η απόφαση έχει δημοσιευθεί ή εκδοθεί.», στο άρθρο 227, όπως αυτό ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο πριν την αντικατάστασή του με το άρθρο 118 του ν. 4555/2018, ότι: «1.α. Οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον μπορεί να προσβάλει τις αποφάσεις των συλλογικών ή μονομελών οργάνων των δήμων, των περιφερειών, των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου αυτών και των συνδέσμων για λόγους νομιμότητας, μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από τη δημοσίευση της απόφασης ή την ανάρτηση της στο διαδίκτυο ή από την κοινοποίηση της ή αφότου έλαβε γνώση αυτής. β. […]. 2. Ο Ελεγκτής Νομιμότητας αποφαίνεται επί της προσφυγής μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δύο (2) μηνών από την υποβολή της. Αν παρέλθει η ανωτέρω προθεσμία χωρίς να εκδοθεί απόφαση θεωρείται ότι η προσφυγή έχει σιωπηρώς απορριφθεί. 3. Η άσκηση της ειδικής διοικητικής προσφυγής αποτελεί προϋπόθεση για την άσκηση ενδίκων βοηθημάτων ενώπιον των αρμόδιων δικαστηρίων. […]», στο άρθρο 238, όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο πριν την αντικατάστασή του με το άρθρο 131 του ν. 4555/2018, ότι: «1. Μέχρι την έναρξη λειτουργίας της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α. ο έλεγχος νομιμότητας των πράξεων κατά τα άρθρα 225, 226 και 227 του παρόντος ασκείται από τον Γενικό Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης και τις Ειδικές Επιτροπές του άρθρου 152 του Κ.Δ.Κ, οι οποίες βρίσκονται στις έδρες των περιφερειών που ανήκουν στην ανωτέρω Αποκεντρωμένη Διοίκηση, καθώς και τις Επιτροπές Ελέγχου των Πράξεων του άρθρου 68 του Κώδικα Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (π.δ. 30/1996), που βρίσκονται στην έδρα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Οι επιτροπές αυτές συγκροτούνται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. […]» και στο άρθρο 285 ότι «Από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου κάθε γενική ή ειδική διάταξη, η οποία είναι αντίθετη προς τις ρυθμίσεις του παρόντος, καταργείται». Περαιτέρω, ο Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006 (Α΄ 114), ορίζει στην παρ. 1 του άρθρου 148 ότι «Ο Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας ασκεί εποπτεία στους Δήμους και στις Κοινότητες που συνίσταται, αποκλειστικώς, σε έλεγχο νομιμότητας και δεν επιτρέπεται να εμποδίζει την πρωτοβουλία και την ελεύθερη δράση τους», στη δε παρ. 1 του άρθρου 149 ότι «Οι αποφάσεις των δημοτικών και κοινοτικών συμβουλίων, […] αποστέλλονται στον Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας, μαζί με αντίγραφο του αποδεικτικού δημοσίευσης και με τα έγγραφα στοιχεία που είναι αναγκαία για τη νόμιμη έκδοσή τους, μέσα σε προθεσμία δέκα (10) ημερών από τη συνεδρίαση. Ο Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας ελέγχει τη νομιμότητά τους, εντός αποκλειστικής προθεσμίας είκοσι (20) ημερών από την περιέλευσή τους και εκδίδει σχετική πράξη. Σε περίπτωση που διαπιστώσει ότι η απόφαση είναι παράνομη την ακυρώνει». Εξάλλου, στο άρθρο 150 του ίδιου Κώδικα ορίζεται ότι «1.α. Οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον μπορεί να προσφύγει στον Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας και να προσβάλλει τις αποφάσεις των συλλογικών ή μονομελών οργάνων των Δήμων […], για λόγους νομιμότητας, μέσα σε προθεσμία δέκα (10) ημερών από τη δημοσίευση της απόφασης ή από την κοινοποίησή της ή αφότου έλαβε γνώση αυτής. β […] 2. Ο Γενικός Γραμματέας αποφαίνεται επί της προσφυγής, εντός αποκλειστικής προθεσμίας ενός (1) μηνός από την υποβολή της […]», στο άρθρο 151 ορίζεται ότι «Οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον μπορεί να προσβάλει τις αποφάσεις του Γενικού Γραμματέα που εκδίδονται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 149 και 150, ενώπιον της Ειδικής Επιτροπής του επόμενου άρθρου, εντός προθεσμίας ενός (1) μηνός από την έκδοση της απόφασης ή την κοινοποίησή της ή αφότου έλαβε γνώση αυτής», στο δε επόμενο άρθρο 152 προβλέπεται ότι «1 […] 2. Η Ειδική Επιτροπή ασκεί έλεγχο νομιμότητας, και εκδίδει απόφαση επί της προσφυγής μέσα σε αποκλειστική προθεσμία τριάντα (30) ημερών από την υποβολή της […]». Τέλος, στο άρθρο 153 του προαναφερθέντος Κώδικα προβλέπεται η κοινοποίηση των αποφάσεων της Επιτροπής, μεταξύ άλλων, στον ενδιαφερόμενο και η δημοσίευσή τους με ανάρτηση στο δημοτικό κατάστημα. Εξάλλου, στην παρ. 1 του άρθρου 28 του ν. 4352/2015 (Α΄ 47) ορίζεται ότι: «1. Καταργείται η διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 6 του Ν. 3852/2010 (Α΄ 87). Σε κάθε Αποκεντρωμένη Διοίκηση συνιστάται θέση προϊσταμένου, που φέρει τον τίτλο «Συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης». Η συνιστώμενη θέση είναι αντίστοιχη με εκείνη προϊσταμένου Γενικής Διεύθυνσης Υπουργείου και οι αποδοχές του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης είναι αυτές που προβλέπονται για τη θέση Γενικού Διευθυντή Υπουργείου. Ο Συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης διορίζεται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης για πενταετή θητεία, η οποία μπορεί να ανανεωθεί για μία ακόμη φορά. Εως ότου διοριστεί ο Συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ο ασκών καθήκοντα Γενικού Γραμματέα εξακολουθεί να ασκεί τις αρμοδιότητές του. Όπου στην κείμενη νομοθεσία αναφέρεται Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή Γενικός Γραμματέας Περιφέρειας νοείται, από το διορισμό του, ο Συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης.».
5.Επειδή, με τις προαναφερθείσες διατάξεις των άρθρων 150, 151, 152 και 153 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων θεσπίζεται ειδική διοικητική διαδικασία για τον έλεγχο, εκ μέρους του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας αρχικά και της Ειδικής Επιτροπής Περιφέρειας του άρθρου 152 του ως άνω Κώδικα στη συνέχεια, των αποφάσεων των συλλογικών ή μονομελών οργάνων των Δήμων από άποψη νομιμότητας και μόνον, κατόπιν ασκήσεως προσφυγής. Η εμπρόθεσμη άσκηση της εν λόγω προσφυγής, η οποία δεν έχει ενδικοφανή χαρακτήρα, κατά της απόφασης δημοτικού οργάνου ενώπιον του Γενικού Γραμματέα της οικείας Περιφέρειας και, στη συνέχεια, κατά της επ’ αυτής απόφασης του τελευταίου ενώπιον της Ειδικής Επιτροπής διακόπτει, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 46 παρ. 2 του π.δ. 18/1989, την προθεσμία ασκήσεως της αιτήσεως ακυρώσεως. Η προθεσμία αυτή, επί προσφυγής που ασκείται με κατάθεση στο πρωτόκολλο της ως άνω Ειδικής Επιτροπής, αρχίζει εκ νέου μετά την πάροδο της τασσόμενης, με την παρ. 2 του άρθρου 152 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, αποκλειστικής τριακονθήμερης προθεσμίας αποφάνσεως της Επιτροπής, η τελευταία δε προθεσμία αποφάνσεως αρχίζει από την περιέλευση στην Επιτροπή της πράξεως , αλλά και των στοιχείων που προβλέπονται από τον νόμο για την έκδοσή της και είναι κρίσιμα για τη διάγνωση της υποθέσεως (ΣτΕ 1103/2019, 242/2019, 2946/2017, 2966/2016, 4602, 4370/2015, 3725/2014, 4153/2012, 2115/2009 7μ., 2242/2008 7μ), εκτός εάν εκδοθεί και κοινοποιηθεί στον ενδιαφερόμενο απορριπτική απόφαση της Επιτροπής επί της προσφυγής, ή εάν ο ενδιαφερόμενος λάβει γνώση της απορριπτικής απόφασης πριν από την πάροδο της προθεσμίας αυτής. Σε περίπτωση σιωπής της Ειδικής Επιτροπής, ή κοινοποιήσεως στον ενδιαφερόμενο, ή γνώσεως εκ μέρους του της αποφάσεως με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή σε χρόνο μεταγενέστερο της τριακονθήμερης προθεσμίας, εντός της οποίας εξαντλείται η κατά χρόνον αρμοδιότητα της Ειδικής Επιτροπής να αποφανθεί επί της προσφυγής, η προθεσμία για την άσκηση αίτησης ακυρώσεως κατά της σιωπηρής απόρριψης της προσφυγής, ή της, απορριπτικής αυτής, αποφάσεως της Ειδικής Επιτροπής, καθώς και κατά της αποφάσεως του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας και της απόφασης δημοτικού οργάνου, αρχίζει από την επομένη της συμπληρώσεως της ανωτέρω τριακονθήμερης προθεσμίας αποφάνσεως (ΣτE 1103/2019, 2946/2017, 2966/2016, 618/2016, 4602, 4370/2015, 4153/2012 κ.ά.). Περαιτέρω, όμως, ναι μεν αποτελεί λόγο διακοπής της εν λόγω προθεσμίας η αναζήτηση στοιχείων που προβλέπονται εκ του νόμου για την έκδοση της προσβαλλομένης πράξεως και είναι κρίσιμα για την διάγνωση της νομιμότητάς της (πρβλ. ΣΕ 1530/2006), πλην όμως, ενόψει του κατά τα ανωτέρω αποκλειστικού χαρακτήρα της προθεσμίας, η αρμοδία Επιτροπή οφείλει να μεριμνά για την κατά το δυνατόν ταχύτερη συμπλήρωση του φακέλου της υποθέσεως με τα ελλείποντα στοιχεία, αναζητώντας αυτά τόσο από τις αρμόδιες υπηρεσίες του οικείου Ο.Τ.Α., όσο και από τον τυχόν διαβιβασθέντα σ’ αυτήν από τον Γενικό Γραμματέα Περιφερείας φάκελο, ώστε η απόφασή της να εκδίδεται εντός ευλόγου από την ενώπιόν της κατάθεση της προσφυγής χρόνου (πρβλ. ΣτΕ 1787/2010, 2281/2008). Εξάλλου, κατά την έννοια της προπαρατεθείσης μεταβατικής διατάξεως της παραγράφου 1 του άρθρου 238 του ν. 3852/2010, μέχρι την έναρξη λειτουργίας της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α. στην έδρα κάθε Αποκεντρωμένης Διοικήσεως, η κατ’ άρθρο 227 του ιδίου νόμου προσφυγή κατά των πράξεων των συλλογικών ή μονομελών οργάνων των δήμων ασκείται ενώπιον του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, κατά των αποφάσεων του οποίου εξακολουθεί, κατά το μεταβατικό αυτό διάστημα, να χωρεί η προβλεπόμενη στο άρθρο 151 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων προσφυγή ενώπιον της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ιδίου Κώδικα (ΣτΕ 1103/2019, 2966/2016, 4602, 3072/2015 κ.α.).
6.Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, η πρώτη προσβαλλόμενη 156/2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου …………. τοιχοκολλήθηκε στο Δημοτικό Κατάστημα και αναρτήθηκε στη Διαύγεια (ΑΔΑ ………….) στις 08.08.2017. Κατά της αποφάσεως αυτής οι αιτούντες άσκησαν αρχικώς την με α.π. ………./22.08.2017 προσφυγή ενώπιον του Γενικού Γραμματέα (Συντονιστή) Αποκεντρωμένης Διοίκησης ………….. Με το ……./01.11.2017 έγγραφο του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης, γνωστοποιήθηκε στους αιτούντες η σιωπηρή απόρριψη της προσφυγής τους με την πάροδο άπρακτης της αποκλειστικής δίμηνης προθεσμίας του άρθρου 227 του ν. 3852/2010, οπότε και τουλάχιστον από την 1.11.2017 εκκίνησε η προθεσμία ασκήσεως προσφυγής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006. Πράγματι οι αιτούντες άσκησαν την με α.π. 18/10.11.2017 προσφυγή τους ενώπιον της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006, η οποία απερρίφθη σιωπηρώς, όπως προκύπτει από το 60757/21396/13.07.2018 έγγραφο της ως άνω Επιτροπής. Eξ άλλου, όπως, προκύπτει από το 131/19.07.2018 έγγραφο της Αναπληρώτριας Προέδρου της Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006, το οποίο περιήλθε στο Δικαστήριο, τα κρίσιμα στοιχεία του φακέλου περιήλθαν στην Επιτροπή την 13.04.2018 με το α.π. 73/13.04.2018 έγγραφο του καθού δήμου, ενώ εζητήθησαν από αυτήν στις 22.3.2018. Επομένως, βάσει των όσων παρατίθενται στην προηγούμενη σκέψη το κρινόμενο ένδικο βοήθημα των αιτούντων δεν ασκήθηκε εκπροθέσμως δεδομένου ότι το χρονικό διάστημα των περίπου τεσσάρων μηνών που παρήλθε από την κατάθεση της προσφυγής, μέχρι την περιέλευση των κρίσιμων στοιχείων στην Επιτροπή, στις 13.04.2018, ήταν εύλογο, και δεδομένου ότι η τριακονθήμερη αποκλειστική προθεσμία αποφάνσεως της Επιτροπής παρήλθε την 13.05.2018, και, συνεπώς, από την επομένη, ήτοι την 14.05.2018 άρχισε η εξηκονθήμερη προθεσμία για την άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως το δε ένδικο βοήθημα των αιτούντων, το οποίο κατατέθηκε την 21.06.2018 (αφού οι αιτούντες έλαβαν το πρώτο γνώση της σιωπηράς απορρίψεως της προσφυγής τους την 19.06.2018, όταν τους γνωστοποιήθηκε με το 3296/19.06.2018 έγγραφο του καθού Δήμου ότι η απόφαση 156/2017 κατέστη εκτελεστή ως μη ακυρωθείσα κατόπιν της προσφυγής τους στην Επιτροπή), ασκήθηκε εντός των ορίων της εξηκονθήμερης προθεσμίας.
7.Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα ακόλουθα: Με την 512875/1980 απόφαση του Νομάρχη …………. – Διαμέρισμα …………. (Β΄ 527) χαρακτηρίσθηκε ως άγονη γραμμή, μεταξύ άλλων, η περιοχή της νήσου …………. …………. (μία γραμμή με δύο κλάδους, ένας κλάδος ………… -…………. και ένας κλάδος ………………………………..). Για τον πρώτο κλάδο ορίσθηκε ότι “Η οδός αυτή παρέχει βατότητα για όλες τις εποχές του έτους για την κυκλοφορία υπεραστικών λεωφορείων […]. Αφετηρία ορίζεται ο προ της προβλήτας του λιμένος χώρος και Τέρμα ο προ του …………. …………. χώρος, με ενδιάμεση διαδρομή την οδού ………….-…………. και στάσεις τις υπάρχουσες στη διαδρομή αυτή”. Η απόφαση αυτή τροποποιήθηκε με την 524356/22.09.1980 απόφαση του Νομάρχη …………. (Β΄ 989/1980), στην οποία αναφέρεται ότι “Συμπληρώνουμε την αριθ. 512875/80 απόφασή μας και 1. Αντικαθιστούμε την παραγρ. Β ως εξής: Β. Κατάλληλον από άποψη βατότητος, οικονομίας και καλής συγκοινωνιακής εξυπηρετήσεως τύπο λεωφορείου που μπορεί να εξυπηρετήσει τις χαρακτηριζόμενες άγονες γραμμές τω περιοχών της χερσονήσου …………………. της νήσου …………., […], καθορίζουμε α) […] β) Για τις γραμμές της περιοχής νήσου …………. τον τύπον μικρολεωφορείου είκοσι τεσσάρων (24) θέσεων καθημένων επιβατών”. Αργότερα, κατ’ επίκληση της 49/1992 αποφάσεως του Δημοτικού Συμβουλίου …………. και του άρθρου 52 του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ, ν. 519/1977), ο Νομάρχης …………. εξέδωσε την 13800/2.6.1992 απόφαση, με την οποία, μεταξύ άλλων, 1) απαγορεύθηκε η στάση και στάθμευση των οχημάτων “στο τμήμα της παραλιακής οδού [ενν. στην ………….] από οικία …………. έως την αρχή του Δημοτικού Πάρκινγκ και στις δύο πλευρές της οδού από 15.5. έως 30.9. κάθε χρόνο, επίσης κατά τις περιόδους επισήμων εορταστικών εκδηλώσεων…” (περίπτωση 1), 2) απαγορεύτηκε η διέλευση οχημάτων “στην παραλιακή οδό στο τμήμα της από το κατάστημα “………….” έως την οικία …………. από 20.00 έως 01.00 ώρας, καθημερινά για το χρονικό διάστημα από 15.5. έως 30.9. και κάθε Σάββατο και Κυριακή από 1.10 έως 30.4., με εξαίρεση τα Δημοσίας Χρήσεως Επιβατικά (ΔΧΕ) αυτοκίνητα (ταξί) λεωφορεία” (περίπτωση 2) και 3) καθορίσθηκε η “φορά κίνησης του λεωφορείου από το Κέντρο Εκπαίδευσης (ΚΕ) …………. προς την Πλατεία …………. και δια του περιφερειακού έως τον χώρο απόρριψης μπάζων και από εκεί δια της οδού που διέρχεται έμπροσθεν της οικίας …………. έως τον δρόμο ………….-………….” (βλ. παράγραφο 8 της ως άνω νομαρχιακής απόφασης). Ακολούθως, με την 102/1996 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου …………. εγκρίθηκε η απευθείας εκμίσθωση του δημοτικού λεωφορείου (Minibus) στην δημοτική επιχείρηση ΔΗ.Τ.Ε.ΠΟΛ, και στη συνέχεια με την οικ.623653/30.07.1997 απόφαση του Νομάρχη …………. εγκρίθηκε η δρομολόγηση λεωφορείου για την εξυπηρέτηση της συγκοινωνιακής γραμμής …………. -………….-…………………….και …………. -………….- ………….-…………………….από την Δημοτική Επιχείρηση Τουρισμού και Πολιτισμού. Με την 248/2015 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου …………. (ΑΔΑ: ………….) αποφασίσθηκε η σύνταξη του Κανονισμού Κυκλοφοριακού του Δήμου …………., σύμφωνα με το 1/2015 Πρακτικό της Επιτροπής Κυκλοφοριακού-Συγκοινωνών (χερσαίων και θαλάσσιων μέσων) και την Κυκλοφοριακή Μελέτη-Τεχνική Έκθεση των Τεχνικών Υπηρεσιών- του Δήμου. Στην τελευταία μελέτη [όπως παρατίθεται στην προαναφερθείσα απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής] αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στο άρθρο 5, υπό τον τίτλο “Εναλλακτικοί τρόποι μεταφοράς (εκτός οχημάτων)” το εξής: “Λεωφορεία: α) Θεσμοθέτηση γραμμής ηλεκτρικού Mini bus “Νέο Λιμάνι-………….” (θερινή περίοδος), β) Διατήρηση γραμμών “Δημοτική αγορά- ………….-………….”, “………….” και μεταφορά αφετηρίας τους στο Νέο Δυτικο Λιμάνι χωρίς διέλευση από τον παραλιακό δρόμο …………. σε όλες τις περιπτώσεις απαγόρευσης κυκλοφορίας οχημάτων από κτήριο …………. έως …………..”. Ο Κανονισμός αυτός τέθηκε σε διαβούλευση, σύμφωνα με το άρθρο 79 παρ. 1Α4 του ν. 3463/2006 (Δ.Κ.Κ.) έως την 29.07.2015 (βλ. σχετικά την από 14.07.2015 ανακοίνωση στην ιστοσελίδα του Δήμου και το …../14.07.2015 έγγραφο του Δήμου ………….). Ακολούθως, με την ……./2016 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου …………. (ΑΔΑ: ………….), σε συνέχεια της 152/2016 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου …………. (ΑΔΑ: ………….) και λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων και την από Απριλίου 2016 Μελέτη (Τεχνική Έκθεση) του γραφείου “…………. Ε.Ε.”, εγκρίθηκε η έκδοση κανονιστικής απόφασης μέτρων ρύθμισης οδικής κυκλοφορίας (Κανονισμός Κυκλοφοριακού) του Δήμου ………….. Στο άρθρο 9 του ψηφισθέντος δια της προαναφερόμενης απόφασης Κανονισμού ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι: “α) Δημόσια Συγκοινωνία: i) Προτείνεται η δημιουργία και λειτουργία γραμμής Δημοτικής ή Λιμενικής Συγκοινωνίας, ιδιαίτερα κατά τη θερινή περίοδο, η οποία θα πραγματοποιεί δρομολόγια μεταξύ Νέου Δυτικού Λιμένα και ………….ς, συνδέοντας τις διάφορες περιοχές του οικισμού, αλλά και της χερσαίας ζώνης λιμένα ή ακόμα και κάνοντας όλο το γύρο της …………., ώστε να διέρχεται και από το δεύτερο δημοτικό χώρο στάθμευσης στον ………….. Επιθυμητό είναι τα λεωφορεία να είναι φιλικά προς το περιβάλλον (π.χ. ηλεκτρικά) τύπου Minibus. Επίσης, επιθυμητό η συχνότητα διέλευσης να είναι ανά περίπου 10 λεπτά. Με την δρομολόγηση του/των ως άνω λεωφορείου/ων (έστω και ενός) τα διαστήματα κατά τα οποία επιτρέπεται η κυκλοφορία οχημάτων (συμπεριλαμβανομένων των ταξί) στις Ζώνες Α, Β1 και Β2, όπως αυτά ορίζονται στην παρ. Α του άρθρου 4, θα περιορίζονται κατά τις ώρες κυκλοφορίας του λεωφορείου. ii) Προτείνεται η μεταφορά της αφετηρίας των λεωφορειακών γραμμών “………….” και “………….” από τη σημερινή θέση στην Πλατεία …………., στο Νέο Δυτικό Λιμένα, (και η μετατροπή της σημερινής θέσης αφετηρίας σε θέση στάσης), ώστε τα λεωφορεία να μην σταθμεύουν στο κέντρο του ………….. Η συγκεκριμένη ρύθμιση θα εφαρμοσθεί μόνο εφόσον υιοθετηθεί από το ΔΛΤ, μέσω της προβλεπόμενης από το άρθρο 52α του Κ.Ο.Κ. πρόταση για τοποθέτηση της αφετηρίας στο χώρο της χερσαίας ζώνης λιμένα στο Νέο Δυτικό Λιμάνι. […]”. Με την ίδια απόφαση θεσπίστηκαν εκτεταμένες χρονικές απαγορεύσεις εισόδου οχημάτων κατά τη θερινή περίοδο στην παραλιακή οδό στη …………., η οποία πεζοδρομείται όλη την ημέρα, εκτός από τα χρονικά διαστήματα 6.00πμ έως 13.00 πμ και 16.00-19.00μμ, διαστήματα τα οποία θα επεκτείνονται κατά τις ώρες κυκλοφορίας του minibus (βλ. ειδικότερα το άρθρο 4). Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, ιδίως από το 65104/597/12.10.2018 έγγραφο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης …………. (Τμήμα Τεχνικής Υποστήριξης, Διεύθυνση Τεχνικού Ελέγχου, Γενική Διεύθυνση Χωροταξικής & Περιβαλλοντικής Πολιτικής) αλλά και τα από 10.07.2018 και 24.01.2019 έγγραφα απόψεων του καθ’ ου Δήμου προς το Δικαστήριο, η απόφαση αυτή εγκρίνεται τμηματικά με αποφάσεις του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης …………. (βλ. τις 59428/603/2017, 100539/958/2017.110694/1091/2017 και 12514/121/2018 αποφάσεις του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης ………….). Εντωμεταξύ, με την 91643/33722/28.11.2016 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης …………., σε συνέχεια της 173/2016 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου …………., εγκρίθηκε η αγορά οχήματος (1 mini λεωφορείου) για την κάλυψη των αναγκών της Δημοτικής Συγκοινωνίας του Δήμου, και με την 59925/22042/20.07.2017 απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης …………., κατ’ εφαρμογή, μεταξύ άλλων, των διατάξεων του ν.δ. 2396/1953 (Α΄ 117, Κανονισμός χρήσεως, κινήσεως αυτοκινήτων δημοσίου, ΟΤΑ, ΝΠΔΔ), εγκρίθηκε η κίνηση και θέση σε κυκλοφορία συγκεκριμένου οχήματος με κρατικές πινακίδες, για την εξυπηρέτηση των αναγκών του Δήμου ………….. Εξάλλου, με την 106/2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου …………., κατ’ επίκληση του άρθρου 83 του ν. 3463/2006, διαπιστώθηκε η ανάγκη ίδρυσης δημοτικής συγκοινωνίας για την εξυπηρέτηση της περιοχής της …………. και ο τρόπος κάλυψης αυτής. Αίτηση ακυρώσεως των αιτούντων κατά της αποφάσεως αυτής απορρίφθηκε με την υπ’ αριθμ. 2808/2019 απόφαση του Δικαστηρίου, με την αιτιολογία ότι στρέφεται κατά μη εκτελεστής πράξεως, διότι αρμόδιος για να διαπιστώσει εάν το επίμαχο συγκοινωνιακό έργο εξυπηρετείται ή όχι στην περιοχή της …………. κρίθηκε ο αρμόδιος Νομάρχης (και πλέον Αντιπεριφερειάρχης). Όπως άλλωστε προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου αλλά και από την προαναφερθείσα απόφαση του Δικαστηρίου, κατόπιν αιτήματος της Διεύθυνσης Συγκοινωνιών της Περιφέρειας (βλ. το 267783/24.1.2018 έγγραφό της) εκπονήθηκε από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου …………. η από 5/7.3.2018 μελέτη, η οποία θεωρήθηκε από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της Περιφερειακής Ενότητας …………. και Νήσων και εγκρίθηκε με την 75/2018 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου ………….. Κατά της απόφασης αυτής οι αιτούντες άσκησαν προσφυγή ενώπιον του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης …………., και τελικώς με την 71501/18.05.2018 διαπιστωτική πράξη του Αντιπεριφερειάρχη Νήσων της Περιφέρειας …………., κατ’ επίκληση μεταξύ άλλων των διατάξεων του άρθρου 83 του ν. 3463/2006 και της 75/2018 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου …………., διαπιστώθηκε ότι το συγκοινωνιακό έργο, σύμφωνα με τη διαβιβαζόμενη μελέτη, δεν εξυπηρετείται στην περιοχή της ………….. Εν τω μεταξύ, με την ήδη προσβαλλόμενη 156/2017 απόφαση, η οποία τοιχοκολλήθηκε στον πίνακα ανακοινώσεων του Δημοτικού Καταστήματος του Δήμου …………. την 08.08.2017 και αναρτήθηκε την αυτή ημέρα στη Διαύγεια (ΑΔΑ ………….), το Δημοτικό Συμβούλιο …………. επανακαθόρισε την φορά της κίνησης των λεωφορείων της άγονης γραμμής “…αποκλειστικά με φορά προς βορρά μέσω της οδού …………., από τον χώρο προ του προβλήτα του Λιμένα …………. προς το Κ.Ε. …………., χωρίς διέλευση μέσω της παραλιακής και περιφερειακής οδού της ………….”. Κατά της προσβαλλόμενης αποφάσεως οι αιτούντες άσκησαν αρχικώς την με α.π. 69407/25551/22.08.2017 προσφυγή ενώπιον του Γενικού Γραμματέα (Συντονιστή) Αποκεντρωμένης Διοίκησης …………., και ακολούθως, σε συνέχεια του 82795/01.11.2017 εγγράφου του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης, με το οποίο ενημερώθηκαν οι αιτούντες ότι οι προσφυγές τους απερρίφθησαν σιωπηρώς μετά την άπρακτη πάροδο της αποκλειστικής δίμηνης προθεσμίας, άσκησαν την με α.π. 181/10.11.2017 προσφυγή ενώπιον της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006. Με το 60757/21396/ 13.07.2018 έγγραφο της ως άνω Επιτροπής γνωστοποιήθηκε στους αιτούντες η σιωπηρή απόρριψη της ασκηθείσας προσφυγής τους. Σε συνέχεια των ανωτέρω, με το 24760/9342/10.04.2018 έγγραφο της της αναπληρώτριας Προϊσταμένης του Τμήματος Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ν.π,, με εντολή του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης …………. βεβαίωνεται προς το Δήμο …………., ότι εφόσον η 156/2017 απόφασή του δεν έχει ακυρωθεί απο την Αποκεντρωμένη Διοίκηση …………., σε συνέχεια των ασκηθέντων προσφυγών “θεωρείται εκτελεστή”. Τέλος, με το 3296/19.06.2018 έγγραφο του Δήμαρχου …………. γνωστοποιήθηκε στους αιτούντες ότι η 156/2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου …………. “είναι εκτελεστή και επομένως και στο εξής απαγορεύεται το λεωφορείο της άγονης γραμμής “…………. -………….-………….” να εισέρχεται στην παραλιακή οδό του οικισμού, αλλά θα πρέπει να κάνει αναστροφή στο Νέο Δυτικό Λιμάνι και αφετηρία στον εκεί διαγραμμισμένο χώρο επί του προβλήτα του Λιμένα. Παρακαλώ στο εξής να εφαρμόζεται η σχετική ρύθμιση.”. Σε συνέχεια των ανωτέρω, κατά της προαναφερθείσας 153/2017 αποφάσεως του Δημοτικού Συμβουλίου …………. οι αιτούντες άσκησαν την κρινόμενη αίτηση καθώς και αίτηση αναστολής επί της οποίας δημοσιεύθηκε η 237/2018 απόφαση της Επιτροπής Αναστολών. Με την απόφαση αυτή ανεστάλη η εκτέλεση της αποφάσεως 156/2017 του Δημοτικού Συμβουλίου …………., κατά το μέρος που αφορά την αφετηρία του λεωφορείου και τη δυνατότητα να διέρχεται και μόνον από την παραλιακή και περιφερειακή οδό της …………. (χωρίς δηλαδή να σταθμεύει και να παραλαμβάνει επιβάτες) έως ότου εκδοθεί απόφαση επί της αντίστοιχης αιτήσεως ακυρώσεως, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα τεθεί νωρίτερα σε νόμιμη κυκλοφορία το ήδη αγορασθέν mini bus. Μετά την άσκηση της κρινόμενης αιτήσεως και τη δημοσίευση της προαναφερθείσας αποφάσεως της Επιτροπής Αναστολών του Δικαστηρίου εκδόθηκε, αρχικώς, το με α.π 146722/21.09.2018 έγγραφο της Δ/νσης Τεχνικών Έργων Περιφερειακών Ενοτήτων …………. & Νησων-Τμήμα Οδοποιίας, στο οποίο βεβαιώνεται ότι “Εξασφαλίζεται η ασφαλής διέλευση και κίνηση κάτω από συνήθεις καιρικές συνθήκες για τη διαδρομή “………… -………….” μέσω της περιφερειακής οδού της …………. κατά τη μετάβαση και του κλάδου …………. κατά την επιστροφή” και επακολούθησε η οικ.206027/39614/2018 απόφαση του Αντιπεριφερειάρχη Π.Ε. Νήσων, με την οποία αποφασίσθηκε: “η επικαιροποίηση του ορισμού της άγονης επιβατικής γραμμής …………. -…………. που εκτελείται από το λεωφορείο με αριθμό κυκλοφορίας ΥΝΖ ……..Λ.Δ.Χ ως προς την αφετηρία, τις ενδιάμεσες στάσεις και το τέρμα σύμφωνα με το σκεπτικό της παρούσας, και ειδικότερα ορίζονται 1. Αφετηρία ο προ της προβλήτας του λιμένος …………. χώρος (ΦΕΚ τ. Β 527/80) 2. Τέρμα ο προ του …………. χώρος (ΦΕΚ τ.Β 527/80) 3. Στάσεις οι υφιστάμενες στην ενδιάμεση διαδρομή της οδού …………. (ΦΕΚ τ. Β΄ 527/80) 4. Στάση στη διαδρομή Αφετηρία – Κ.Ε> …………. διά του περιφερειακού, στο μέσο περίπου της διαδρομής (η αριθμ. 3 στάση – τεχνική έκθεση).” Κατά της πράξης αυτής ασκήθηκε από τον καθ’ ου Δήμο η με α.π. 6811/2018 αίτηση θεραπείας, και ακολούθως η με α.π. 166/07.01.2019 προσφυγή στο Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης …………. κατά της σιωπηρής απόρριψης της ως άνω αιτήσεως θεραπείας, ενώ εντωμεταξύ εκδόθηκε και η με α.π. οικ. 25828/48854/21.12.2018 απόφαση του Αντιπεριφερειάρχη με την οποία απορρίφθηκε η ως άνω αίτηση θεραπείας, με την αιτιολογία ότι τα δεδομένα που ελήφθησαν υπόψη στην προσβαλλόμενη απόφαση του Αντιπεριφερειάρχη δεν επηρεάζουν τη δημιουργία μελλοντικής επιβατικής γραμμής, όπως επιθυμεί ο καθ’ ου Δήμος, αφού πρόκειται περί διαφορετικού συγκοινωνιακού έργου. Κατά της αποφάσεως αυτής ο Δήμος έχει ήδη ασκήσει την 1573/2019 αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του Δικαστηρίου, η οποία εκκρεμεί. Παράλληλα με την 227336/6.12.2018 απόφαση του ίδιου ως άνω οργάνου απορρίφθηκε και η αίτηση θεραπείας των αιτούντων κατά της οικ. 206027/39614/2018 απόφασης του Αντιπεριφερειάρχη Π.Ε. Νήσων. Σημειώνεται, επίσης, ότι με το άρθρο 48 του ν. 4599/2019 (Α΄ 40), στο τέλος της παρ. 3 του άρθρου 83 του ν. 3463/2006 «Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων» (A΄ 114), προστέθηκε εδάφιο ως εξής: «Σε κάθε περίπτωση, για την εκτέλεση του συγκοινωνιακού έργου του άρθρου αυτού, δεν απαιτείται προηγουμένως η έκδοση της απόφασης της παρ. 2 του άρθρου 1 της οικ.Β.54871/4060/2003 (Β΄ 1364) για το χαρακτηρισμό περιοχής ως αστικής, κατά τις οριζόμενες στην ίδια παράγραφο προϋποθέσεις». Σε συνέχεια της διατάξεως αυτής με την 82/2019 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του καθ’ ου Δήμου τροποποιήθηκε η 106/2017 ως άνω απόφαση και ορίσθηκε ότι η έναρξη λειτουργίας της Δημοτικής Συγκοινωνίας θα γίνει την Μ. Πέμπτη 25.04.2019, όπως δε βεβαιώνεται και από το 508/22.01.2020 έγγραφο του καθ’ ου Δήμου προς το Δικαστήριο, “από τη στιγμή που ξεκίνησε η δημοτική συγκοινωνία το Πάσχα του 2019 το λεωφορείο των αιτούντων σταμάτησε να διέρχεται από την παραλιακή και περιφερειακή οδό της ………….”.
8.Επειδή, με τον πρώτο λόγο ακυρώσεως προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη πράξη είναι ακυρωτέα διότι εκδόθηκε από αναρμόδιο όργανο, κατά παράβαση του άρθρου 1 του ν. 2963/2001, του άρθρου 75 παρ. Ι περ. γ΄ αρ. 17 του ν. 3463/2006, όπως προστέθηκε με το άρθρο 94 παρ. 2 του ν. 3852/2010, και των άρθρων 186 κεφ. Ε αρ. 4 και 204 του ν. 3852/2010. Ειδικότερα προβάλλεται ότι όπως προκύπτει από το άρθρο 1 του ν. 2963/2001 η επιβατική γραμμή που εξυπηρετεί το λεωφορείο των αιτούντων είναι άγονη, σύμφωνα δε με το άρθρο 75 παρ. Ι περ. γ΄ αρ. 17 του ν. 3463/2006, όπως προστέθηκε με το άρθρο 94 παρ. 2 του ν. 3852/2010, η αρμοδιότητα των Δήμων περιορίζεται στον καθορισμό των αστικών γραμμών λεωφορείων της αφετηρίας, της διαδρομής, των στάσεων και του τέρματός των αντίστοιχων γραμμών και όχι των υπεραστικών γραμμών, ο καθορισμός των οποίων ανήκει στην αρμοδιότητα των περιφερειών σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 186 κεφ. Ε αρ. 4 του ν. 3852/2010. Επίσης προβάλλεται ότι ο Δήμος …………. δεν περιλαμβάνεται στους νησιωτικούς δήμους, στους οποίους μεταφέρθηκε κατ’ εξαίρεση η εν λόγω αρμοδιότητα του καθορισμού των υπεραστικών γραμμών, κατά το άρθρο 204 του ν. 3852/2010. Για τον ίδιο λόγο είναι μη νόμιμη και η συμπροσβαλλόμενη εσφαλμένη σιωπηρή απόρριψη της προσφυγής των αιτούντων.
9.Επειδή, στο π.δ/μα 967 της 4/11.12.1979 “Περί καθορισμού όρων προϋποθέσεων και διαδικασίας αναθέσεως της εκμεταλλεύσεως εις το οικείον ΚΤΕΛ αγόνων γραμμών, εντάξεως εις τα ΚΤΕΛ αυτοκινήτων οχημάτων ως και περί υπεραστικών λεωφορειακών γραμμών κλειστών γεωγραφικών περιοχών (νήσων)” (Α΄ 272), το οποίο δεν προκύπτει ότι έχει καταργηθεί αλλά εξακολουθεί να ισχύει, προβλέπονται τα εξής: Άρθρο 1: “Διά την εφαρμογήν του παρόντος νοούνται ως: α) Άγονος γραμμή: Η υπεραστική επιβατική γραμμή ή οποία δεν εξυπηρετείται συγκοινωνιακώς δι’ υπεραστικών λεωφορείων εντεταγμένων εις την δύναμιν Κοινού Ταμείου Εισπράξεως Λεωφορείων (ΚΤΕΛ) είτε λόγω της καταστάσεως αυτής είτε δι’ οιανδήποτε άλλην αιτίαν. β) Χαρακτηρισμένη άγονος γραμμή : Η άγονος γραμμή της οποίας έχουν καθορισθή, διά πράξεως του αρμοδίου οργάνου της διοικήσεως ή αφετηρία, το τέρμα, ή ενδιάμεσος αυτής διαδρομή, ο κατάλληλος, διά την συγκοινωνιακήν αυτής εξυπηρέτησιν, τύπος λεωφορείου, αι προϋποθέσεις εκτελέσεως επ’ αυτής υπεραστικής συγκοινωνίας και το πρόγραμμα των τακτικών δρομολογίων. […].” Άρθρο 2: “1. […] 2. […] 3. [όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 2 του άρθρου 1 του π/δ/τος 79/1984 (A΄ 25)] Οι κατά τις προηγούμενες παραγράφους άγονες, γραμμές χαρακτηρίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του επόμενου άρθρου και εκδίδεται σχετική πράξη από το νομάρχη χωρίς μεταβολή των στοιχείων της γραμμής (αφετηρία, ενδιάμεση διαδρομή, τέρμα, αριθμός μεταφορικών μέσων). Η παραπάνω απόφαση αναφέρεται και στον καθορισμό του κατάλληλου από απόψεως κλάσης και τύπου (υπεραστικού ή ημιαστικού) λεωφορείου”. 4. Δι`αποφάσεως του οικείου Νομάρχου, δημοσιευομένης δια της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως, εις το κείμενον της οποίας περιλαμβάνονται και τα τοιαύτα (κείμενα) των ισχυουσών κατά την έκδοσιν αυτής πράξεως του, εκδοθεισών κατ’ εξουσιοδότησιν των διατάξεων της προηγουμένης παραγράφου, δύναται να ανατίθεται η εκμετάλλευσις των κατά το παρόν κεφάλαιον αγόνων γραμμών νήσου τινός εις ΚΤΕΛ υπεραστικών ή υπεραστικών και αστικών γραμμών του νομού εις τον οποίον υπάγεται διοικητικώς. Δια της αυτής κατά το προηγούμενον εδάφιον νομαρχιακής αποφάσεως ορίζεται εισέτι η ένταξις των κατά την ημερομηνία δημοσιεύσεως της κυκλοφορούντων δια την εξυπηρέτησιν των γραμμών τούτων φορτοεπιβατηγών αυτοκινήτων δημοσίας χρήσεως, κατά τας διατάξεις του κεφαλαίου Γ΄ του παρόντος. […]”, Άρθρο 6: “1. Τα δρομολόγια των περί ων το παρόν κεφάλαιον αυτοκινήτων καθορίζονται κατά τα υπό του άρθρου 24 του Ν.Δ. 1Ο2/1973 οριζόμενα. […]”. Το ν.δ/μα 102/1973 “Περί οργανώσεως των δια λεωφορείων αυτοκινήτων εκτελουμένων δημοσίων επιβατικών συγκοινωνιών” (Α΄ 178) καταργήθηκε με το άρθρο 50 Ν. 2963/2001 (Α΄ 268). Ειδικότερα, στο ν. 2963/2001 “Οργάνωση και λειτουργία των δημόσιων επιβατικών μεταφορών με λεωφορεία, τεχνικός έλεγχος οχημάτων και ασφάλεια χερσαίων μεταφορών και άλλες διατάξεις” (Α΄ 268), τα άρθρα 1 έως 31 του οποίου τέθηκαν σε ισχύ από την 01.07.2001, σύμφωνα με το άρθρο 51 αυτού, προβλέπει τα εξής: Άρθρο 1: “Για την εφαρμογή του παρόντος νοούνται: 1. Άγονη επιβατική γραμμή”: η υπεραστική επιβατική γραμμή νήσου, η εξυπηρέτηση της οποίας δεν έχει ανατεθεί σε Κ.Τ.Ε.Λ.. 2. “Αστική επιβατική γραμμή”: εκείνη που εξυπηρετεί ορισμένα σημεία της αστικής περιοχής με τη διαδρομή που καθορίζεται προς τούτο. […] 9. “Κοινό δρομολόγιο”: το δρομολόγιο κατά την εκτέλεση του οποίου το λεωφορείο σταθμεύει υποχρεωτικά σε όλες τις προβλεπόμενες στάσεις εφόσον υπάρχουν επιβάτες για αποβίβαση ή επιβίβαση. 10. “Τακτικές γραμμές”: οι γραμμές με τις οποίες μεταφέρονται επιβάτες με καθορισμένη συχνότητα και διαδρομή και στις οποίες οι επιβάτες μπορούν να επιβιβάζονται και να αποβιβάζονται σε προκαθορισμένες στάσεις. 12. “Υπεραστική επιβατική γραμμή”: εκείνη που συνδέει δήμους, δημοτικά διαμερίσματα, κοινότητες και ενδιάμεσες περιοχές. […]”, Άρθρο 7: “1. Με απόφαση του Υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών, καθορίζονται για την εφαρμογή του νόμου αυτού οι γενικοί όροι, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για το χαρακτηρισμό μιας περιοχής ως αστικής και μιας γραμμής ως αστικής ή υπεραστικής, καθώς και οι όροι και οι προϋποθέσεις για τον καθορισμό των αφετηριών, τερμάτων, διαδρομών, στάσεων σταθμών, πρακτορείων εξυπηρέτησης, εκδοτηρίων εισιτηρίων και κάθε άλλου σχετικού θέματος. […] 2. […] 3. […] 4. Οι επιβατικές γραμμές που έχουν χαρακτηριστεί και λειτουργούν ως αστικές ή υπεραστικές κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, διατηρούνται και μπορούν να τροποποιηθούν σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 2. Για την τροποποίηση υφιστάμενης επιβατικής γραμμής απαιτείται απόφαση του αρμόδιου για το χαρακτηρισμό οργάνου.” Άρθρο 8: “1. Με απόφαση του Νομάρχη της έδρας του Κ.Τ.Ε.Λ., μετά από εισήγηση του Κ.Τ.Ε.Λ. και γνώμη των οικείων Ο.Τ.Α, πρώτου βαθμού, αν πρόκειται για αστικές γραμμές, ή της Τοπικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων, αν πρόκειται για υπεραστικές γραμμές, η οποία υποβάλλεται εντός αποκλειστικής προθεσμίας 15 ημερών, καθορίζεται ο ελάχιστος αριθμός των υποχρεωτικών δρομολογίων, κοινών, ταχέων και υπερταχέων, και η κατανομή αυτών ανά 24ωρο. Σε περίπτωση συνεκμετάλλευσης γραμμών, ο παραπάνω καθορισμός των δρομολογίων γίνεται με κοινή απόφαση των οικείων Νομαρχών. Με όμοια απόφαση καθορίζεται ο ελάχιστος αριθμός των υποχρεωτικών δρομολογίων στις άγονες λεωφορειακές γραμμές νήσων. 2. Οι βασικοί όροι καθορισμού των δρομολογίων, οι προϋποθέσεις, η διαδικασία και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή της προηγούμενης παραγράφου, καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Μεταφορών και Επικοινωνιών.” Άρθρο 9: “1. […] 5. Με απόφαση του οικείου Νομάρχη καθορίζεται και αναπροσαρμόζεται το κόμιστρο για την εξυπηρέτηση άγονων γραμμών νήσων οι οποίες δεν εξυπηρετούνται από Κ.Τ.Ε.Λ.. Ο χιλιομετρικός συντελεστής κομίστρου των πιο πάνω γραμμών πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσος με αυτόν που καθορίζεται και ισχύει, κάθε φορά, στα αντίστοιχα Κ.Τ.Ε.Λ. νήσων. […]” Άρθρο 50 [όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 3 του άρθρου ενδέκατου του ν. 3082/2002 (Α΄ 316)]: “Από την ισχύ του παρόντος νόμου καταργούνται: α. Το ν.δ. 102/1973 (ΦΕΚ 178 Α΄), όπως τροποποιήθηκε, συμπληρώθηκε και ισχύει. […] στ. Το άρθρο 33 του ν. 1959/1991 (ΦΕΚ 123 Α΄). […] λ. Κάθε άλλη διάταξη που αντίκειται στις ρυθμίσεις του παρόντος νόμου.”. Περαιτέρω, στον Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006, Α΄ 114), στο άρθρο 75, όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο έκδοσης της προσβαλλόμενης πράξεως, προβλεπόταν ότι: “Ι. Οι δημοτικές και οι Κοινοτικές αρχές διευθύνουν και ρυθμίζουν όλες τις τοπικές υποθέσεις, σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της εγγύτητας, με στόχο την προστασία, την ανάπτυξη και τη συνεχή βελτίωση των συμφερόντων και της ποιότητας ζωής της τοπικής κοινωνίας. Οι Αρμοδιότητες των Δήμων και Κοινοτήτων αφορούν, κυρίως, τους τομείς: α) […] β) […] γ) Ποιότητας Ζωής και Εύρυθμης Λειτουργίας των Πόλεων και των Οικισμών, στον οποίο περιλαμβάνεται, ιδίως: 1. […] 4. Η ρύθμιση της κυκλοφορίας, ο καθορισμός πεζοδρόμων, μονοδρομήσεων και κατευθύνσεων της κυκλοφορίας, η απομάκρυνση εγκαταλελειμμένων οχημάτων και γενικότερα η λήψη μέτρων για την αποφυγή δυσμενών επιδράσεων στην ασφάλεια της κυκλοφορίας, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. […] 16. Η εκπόνηση κυκλοφοριακών μελετών, καθώς και η μελέτη, εκτέλεση και επίβλεψη των εργασιών σήμανσης, σηματοδότησης και ηλεκτροφωτισμού του οδικού δικτύου του δήμου. 17. [όπως η περ. αυτή ίσχυε πριν την τροποποίηση αυτού με την παρ.5 του άρθρου 229 του ν. 4635/2019 (Α΄ 167)] Ο καθορισμός των αστικών γραμμών λεωφορείων, της αφετηρίας, της διαδρομής, των στάσεων και του τέρματος των αντίστοιχων γραμμών, καθώς και ο καθορισμός των προδιαγραφών των στάσεων και των στεγάστρων αναμονής επιβατών αστικών και υπεραστικών γραμμών.” Επίσης, στην παρ. 1 του άρθρου 82 του ιδίου Κώδικα ορίζεται ότι: «Οι κανονιστικές αποφάσεις, που αφορούν τη ρύθμιση της κυκλοφορίας, τον καθορισμό πεζοδρόμων, μονοδρομήσεων και κατευθύνσεων της κυκλοφορίας … εκδίδονται, μετά προηγούμενη κατάρτιση σχετικών μελετών, οι οποίες έχουν εκπονηθεί ή εγκριθεί από τις Τεχνικές Υπηρεσίες του οικείου Δήμου ή Κοινότητας ή από τις Τεχνικές Υπηρεσίες Δήμων και Κοινοτήτων των Περιφερειών. Κατ’ εξαίρεση εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 52 παρ. 1 του ν. 2696/1999 (ΦΕΚ 57 Α΄), όπως ισχύει, εφόσον τα μέτρα της προηγούμενης παραγράφου αφορούν: α) το εθνικό ή επαρχιακό δίκτυο της Χώρας […], β. Το βασικό οδικό δίκτυο […] των Δήμων και Κοινοτήτων: β.1 του Νομού …………. […]». Ακολούθως, στον ν. 3852/2010 “Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης” (Α΄ 87), στο άρθρο 94 παρ. 2 αυτού προβλέφθηκαν, μεταξύ άλλων, οι εξής πρόσθετες αρμοδιότητας των Δήμων, διά της προσθήκης υποπεριπτώσεων στο προαναφερθέν άρθρο 75 παρ. (Ι) υποπαρ. (γ) του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων: «15. Η μελέτη των έργων συντήρησης και βελτίωσης του οδικού δικτύου αρμοδιότητας δήμου. 16. Η εκπόνηση κυκλοφοριακών μελετών, καθώς και η μελέτη, εκτέλεση και επίβλεψη των εργασιών σήμανσης, σηματοδότησης και ηλεκτροφωτισμού του οδικού δικτύου του δήμου. 17. Ο καθορισμός των αστικών γραμμών λεωφορείων, της αφετηρίας, της διαδρομής, των στάσεων και του τέρματος των αντίστοιχων γραμμών, καθώς και ο καθορισμός των προδιαγραφών των στάσεων και των στεγάστρων αναμονής επιβατών αστικών και υπεραστικών γραμμών. […]». Επίσης, στον ίδιο νόμο στο άρθρο 186 ορίσθηκε ότι: “Αρμοδιότητες Περιφερειών. Ι. […] ΙΙ. Οι αρμοδιότητες των περιφερειών αφορούν τους τομείς: Α. […] Ε. Μεταφορών-Επικοινωνιών, στους οποίους περιλαμβάνονται, ιδίως: […] 4. Ο καθορισμός των υπεραστικών γραμμών λεωφορείων, καθώς και της αφετηρίας, της διαδρομής, των στάσεων και του τέρματος κάθε λεωφορειακής γραμμής Κ.Τ.Ε.Λ.. […] 7. Ο καθορισμός κομίστρων υπεραστικών φορέων παροχής συγκοινωνιακού έργου, με βάση τις ρυθμίσεις της παραγράφου 1 του άρθρου 10 του ν. 2963/2001 (ΦΕΚ 268 Α΄). […] Στ. Έργων – Χωροταξίας – Περιβάλλοντος, στους οποίους περιλαμβάνονται ιδίως: 1. […] 5. Η εκπόνηση κυκλοφοριακών μελετών, καθώς και ο έλεγχος των μελετών αυτών”, στο άρθρο 204 ότι: “Αρμοδιότητες νησιωτικών δήμων. Στους δήμους των περιφερειών Νοτίου Αιγαίου, Βορείου Αιγαίου και Ιονίου μεταφέρονται, πλέον των αρμοδιοτήτων που προβλέπονται στο άρθρο 94, οι εξής Αρμοδιότητες των καταργούμενων οικείων νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων: […] Δ. Από τους Τομείς Μεταφορών και Επικοινωνιών: 1. Ο καθορισμός των υπεραστικών γραμμών λεωφορείων, της αφετηρίας, της διαδρομής, των στάσεων και του τέρματος κάθε λεωφορειακής γραμμής Κ.Τ.Ε.Λ. εντός του νησιού, καθώς και ο καθορισμός των προδιαγραφών των στάσεων και των στεγάστρων αναμονής επιβατών αστικών και υπεραστικών γραμμών.[…]” και στο άρθρο 280 ότι: “Ι. Οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις ασκούν τις αρμοδιότητες των κρατικών Περιφερειών, περιλαμβανομένων και εκείνων των αντίστοιχων συλλογικών οργάνων τους, όπως αυτές καθορίζονταν στον ιδρυτικό τους νόμο 2503/1997 (ΦΕΚ 107 Α΄), καθώς και στους μεταγενέστερους ειδικούς νόμους και στις σχετικές κανονιστικές διατάξεις, όπως ισχύουν, με εξαίρεση τις Αρμοδιότητες που περιέρχονται με το άρθρο 186 του παρόντος νόμου, στις περιφέρειες. […] ΙΙΙ. III. […] και οι Αρμοδιότητες του τομέα ΣΤ΄ (Έργων – Χωροταξίας – Περιβάλλοντος) υπ` αριθμ. 1 έως 12 του άρθρου 186 του παρόντος νόμου εξακολουθούν να ασκούνται από τις αποκεντρωμένες διοικήσεις μέχρι 30.6.2011.”. Εξάλλου, στην παρ. 1 του άρθρου 28 του ν. 4325/2015 (Α΄ 47), ορίζεται ότι: “Καταργείται η διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 6 του Ν.3852/2010 (Α΄ 87). Σε κάθε Αποκεντρωμένη Διοίκηση συνιστάται θέση προϊσταμένου, που φέρει τον τίτλο «Συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης». Η συνιστώμενη θέση είναι αντίστοιχη με εκείνη προϊσταμένου Γενικής Διεύθυνσης Υπουργείου και οι αποδοχές του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης είναι αυτές που προβλέπονται για τη θέση Γενικού Διευθυντή Υπουργείου. Ο Συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης διορίζεται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης για πενταετή θητεία, η οποία μπορεί να ανανεωθεί για μία ακόμη φορά. Έως ότου διοριστεί ο Συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ο ασκών καθήκοντα Γενικού Γραμματέα εξακολουθεί να ασκεί τις αρμοδιότητές του. Όπου στην κείμενη νομοθεσία αναφέρεται Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή Γενικός Γραμματέας Περιφέρειας νοείται, από το διορισμό του, ο Συντονιστής Αποκεντρωμένης Διοίκησης”. Τέλος, στην παρ. 1 του άρθρου 52 του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ν. 2696/1999, Α΄ 57), όπως η παράγραφος αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο 46 παρ. 1 του ν. 3542/ 2007 (Α΄ 50), ορίζεται ότι: «Μέτρα που αφορούν στη ρύθμιση της κυκλοφορίας, στον καθορισμό των μονόδρομων, ποδηλατόδρομων και κατευθύνσεων της κυκλοφορίας, στην προτεραιότητα οδών, στην αλλαγή της διατομής του οδοστρώματος ή της οδού, στον προσδιορισμό και τη λειτουργία των χώρων στάθμευσης οχημάτων σε κοινόχρηστους χώρους και γενικά στον καθορισμό χώρων στάθμευσης και στην επιβολή περιορισμών ή απαγορεύσεων κυκλοφορίας ή στάθμευσης, λαμβάνονται με αποφάσεις του Νομαρχιακού ή Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου με βάση μελέτες, που έχουν εκπονηθεί από τις αρμόδιες Τεχνικές Υπηρεσίες των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Οι αποφάσεις αυτές εγκρίνονται από τον Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας. …». και στο άρθρο 109 του Κ.Ο.Κ. προβλέπεται ότι: “«Οι κατ’ εξουσιοδότηση των διατάξεων του παρόντος Κώδικα εκδιδόμενες αποφάσεις δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός από αυτές που εκδίδονται από τις Αστυνομικές Αρχές …».
10.Επειδή, από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων, συνάγονται τα εξής: Ως άγονη επιβατική γραμμή, τόσο κατά το άρθρο 1 του π.δ/τος 967 της 4/11.12.1979 όσο και κατά το άρθρο 1 του ν. 2963/2001 χαρακτηρίζεται η υπεραστική επιβατική γραμμή νήσου, η εξυπηρέτηση της οποίας δεν έχει ανατεθεί σε ΚΤΕΛ, ενώ σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ. 4 του ν. 2963/2001, οι επιβατικές γραμμές που έχουν χαρακτηρισθεί και λειτουργούν ως υπεραστικές κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, διατηρούνται, δυνάμενες να τροποποιηθούν πλέον κατά τα προβλεπόμενα στον νόμο αυτό. Περαιτέρω, σε χαρακτηρισμένη άγονη γραμμή- ήτοι σε υπεραστική γραμμή- ο καθορισμός των δρομολογίων (ήτοι το δρομολόγιο κατά την εκτέλεση του οποίου το λεωφορείο σταθμεύει υποχρεωτικά σε όλες τις προβλεπόμενες στάσεις εφόσον υπάρχουν επιβάτες για αποβίβαση ή επιβίβαση) πραγματοποιείτο αρχικώς με απόφαση Νομάρχη (βλ. το άρθρο 24 του ν.δ/τος 102/1973 και ακολούθως, μετά την κατάργηση του προαναφερθέντος ν.δ/τος, βλ. το άρθρο 8 του ν. 2963/2001 βλ. και ΣτΕ 2667/1984, 1185/1977). Μετά τη δημοσίευση του ν. 3852/2010 “Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης”, και ειδικότερα από 1ης Ιανουαρίου 2011, οι αρμοδιότητες καθορισμού αστικής και υπεραστικής γραμμής λεωφορείων, οι οποίες ανήκαν στο Νομάρχη, περιήλθαν, αντιστοίχως, στο Δήμαρχο και τον Περιφερειάρχη (βλ. άρθρα 94 παρ. 2 περ. 17, 186 ΙΙ Ε περ. 4 και 282 παρ. 1 περ. α ν. 3852/2010) (βλ. και ΣτΕ 627/2016). Συνεπώς, ενόψει των εκτεθέντων ανωτέρω, το Δημοτικό Συμβούλιο …………. στερείτο της σχετικής αρμοδιότητας για τη ρύθμιση των ως άνω θεμάτων, (ήτοι του καθορισμού της υπεραστικής γραμμής του λεωφορείου των αιτούντων) η οποία ανήκει, κατά τα ανωτέρω, στον Περιφερειάρχη και επομένως η προσβαλλόμενη πράξη του (υπ’ αριθμ. 156/2017 απόφαση) εκδόθηκε αναρμοδίως, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα και με τον σχετικό λόγο (ΣτΕ 1225/2018, 1041/2017, 585/2016 επτ., 204/2016 επτ., 2858/2015, 668/2011 κ.α.). Για το λόγο αυτό, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση ακυρώσεως και να ακυρωθεί τόσο η πρώτη προσβαλλόμενη πράξη όσο και η σιωπηρή απόρριψη της ασκηθείσης, κατά τα προεκτεθέντα, προσφυγή νομιμότητος κατά της πρώτης προσβαλλομένης (βλ. ΣτΕ 1225/2018, 1041/2017, 585/2016 επτ., 204/2016 επτ., 2858/2015, 668/2011 κ.α.).
11.Επειδή ενόψει της αποδοχής του πρώτου προβαλλομένου λόγου, αποβαίνει αλυσιτελής η εξέταση των λοιπών προβαλλομένων λόγων ακυρώσεως.
Διά ταύτα
Δέχεται την κρινόμενη αίτηση.
Ακυρώνει την υπ’ αριθμ. 156/2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου …………., καθώς και την σιωπηρά απόρριψη τόσο από του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης, όσο και από την Επιτροπή του άρθρου 152 του ν. 3463/2006 των προσφυγών νομιμότητος των αιτούντων κατά της ανωτέρω αποφάσεως του Δημοτικού Συμβουλίου.
Διατάσσει την επιστροφή του κατατεθέντος παραβόλου.
Επιβάλλει στον Δήμο …………. την δικαστική δαπάνη των αιτούντων που ανέρχεται στο ποσό των τετρακοσίων εξήντα (460) ευρώ.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 11 Φεβρουαρίου 2020
Η Πρόεδρος του Δ΄ Τμήματος
Η Γραμματέας του Δ΄ Τμήματος
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 16ης Ιουνίου 2020.
Η Προεδρεύουσα Αντιπρόεδρος
Η Γραμματέας
ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ
Εντέλλεται προς κάθε δικαστικό επιμελητή να εκτελέσει όταν του το ζητήσουν την παραπάνω απόφαση, τους Εισαγγελείς να ενεργήσουν κατά την αρμοδιότητά τους και τους Διοικητές και τα άλλα όργανα της Δημόσιας Δύναμης να βοηθήσουν όταν τους ζητηθεί.
Η εντολή πιστοποιείται με τη σύνταξη και την υπογραφή του παρόντος.
Αθήνα, ……………………………………….
Η Πρόεδρος του Δ´ Τμήματος
Η Γραμματέας του Δ´ Τμήματος
