13 C
Athens
Πέμπτη, 7 Νοεμβρίου, 2024

Γνωμοδότηση «κόλαφος» ΕΑΑΔΗΣΥ για άνθηση της διαφθοράς με το νομοσχέδιο για τις «πρότυπες προτάσεις»

Κινδύνους για ανάπτυξη της αδιαφάνειας και παραβιάσεις των οδηγιών της Ε.Ε. εντοπίζει η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων στο νομοσχέδιο που συζητείται στη Βουλή σχετικά με έργα υποδομής τα οποία σχεδιάζονται από το Δημόσιο και εκτελούνται από ιδιώτες

Πρόσφατα

Καίριες επισημάνσεις με σαφείς αναφορές στον «κίνδυνο ανάπτυξης διαφθοράς», σε διαδικασίες που αλλοιώνουν την ίση μεταχείριση αλλά και σε παραβιάσεις του κοινοτικού δικαίου και των οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ενωσης περιλαμβάνει σε γνωμοδότησή της η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ) σχετικά με το νομοσχέδιο που συζητείται στη Βουλή για τις «πρότυπες προτάσεις».

Η ΕΑΑΔΗΣΥ, δηλαδή ο επίσημος φορέας της πολιτείας για τις δημόσιες συμβάσεις, έχει γνωμοδοτήσει από τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν το νομοσχέδιο ήταν σε διαβούλευση και πριν κατατεθεί από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών για ψήφιση. Η συζήτηση του νομοσχεδίου ξεκίνησε από την περασμένη Πέμπτη στις Επιτροπές της Βουλής με στόχο να ψηφιστεί εντός της εβδομάδας.

Με τον όρο «πρότυπες» η κυβέρνηση αποδίδει κατ’ ευφημισμό τον αγγλικό όρο unsolicited proposals (αυτόκλητες προτάσεις), δηλαδή ιδέες που κατατίθενται από ιδιώτες με στόχο να υλοποιηθούν, ουσιαστικά, από το Δημόσιο ή σε κάποιο μικτό σχήμα. Οπως αναφέρει η ΕΑΑΔΗΣΥ, αυτός ο εναλλακτικός τρόπος έχει τύχει μέχρι σήμερα εφαρμογής στην Αυστραλία, τις ΗΠΑ και ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες ενώ σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης υπάρχει νομοθετική πρόβλεψη στο δίκαιο της Ιταλίας.

Σε παλαιότερη αναφορά του, ο υπουργός Υποδομών Κ. Καραμανλής είχε υποστηρίξει ότι έχει εφαρμοστεί και στην Ελβετία. Μια κριτική επί της ουσίας συμπυκνώνεται από την ΕΑΑΔΗΣΥ στις παρακάτω γραμμές: «Σε μια διαδικασία κυβερνητικού σχεδιασμού, οι δημόσιοι φορείς σχεδιάζουν έργα υποδομής που ανταποκρίνονται άμεσα σε κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες. Αντίθετα στην περίπτωση των αυτόκλητων προτάσεων, το κύριο κίνητρο ενός ιδιωτικού φορέα που υποβάλλει μια πρόταση έργου είναι να προωθήσει τα συμφέροντά του, τα οποία μπορεί να μην ευθυγραμμίζονται πάντοτε με τα συμφέροντα της κυβέρνησης ή τις ανάγκες της κοινωνίας.

Κατά συνέπεια, οι παραχωρήσεις που βασίζονται σε αυτή τη διαδικασία θα μπορούσαν να ενέχουν σημαντικό κίνδυνο ανάπτυξης της διαφθοράς. Ο κίνδυνος αδικαιολόγητης επιρροής στις αποφάσεις των αναθετουσών αρχών είναι παρών όταν ο ανταγωνισμός είναι περιορισμένος, όπως στις αγορές που ρυθμίζονται από τις παραχωρήσεις και ο ιδιωτικός τομέας φαίνεται να παίρνει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στον προσδιορισμό και την ανάπτυξη ενός έργου και είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο απαιτούνται σταθερές διαδικασίες που καθιστούν αρκούντως σαφές πώς πρέπει να λαμβάνονται οι αποφάσεις και πότε αυτές παραβιάζονται».

Αιτιολογικές σκέψεις

Το θέμα είναι ότι για την Ελλάδα το νομοσχέδιο δεν μιλά γενικώς για έργα καινοτομίας ή κάποιας πολυπλοκότητας που μπορεί να δυσκολεύεται να συλλάβει το Δημόσιο, αλλά για έργα σημαντικού προϋπολογισμού άνω των 200 εκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του προτείνοντος.

Σύμφωνα με την ΕΑΑΔΗΣΥ, «τόσο οι αναθεωρημένες Οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις όσο και η Οδηγία για τις συμβάσεις παραχώρησης (2014/23/ΕΕ) δεν αναφέρουν ρητά τη δυνατότητα υποβολής “πρότυπων προτάσεων” στο κείμενό τους ούτε υπάρχει σχετική αναφορά στις αιτιολογικές τους σκέψεις». Επίσης, στις διατάξεις του νόμου 4412/2016 που περιλαμβάνουν ειδικές ρυθμίσεις για τον σχεδιασμό και την ωρίμανση δημοσίων συμβάσεων έργων, «δεν διαφαίνεται να βρίσκουν έρεισμα οι “πρότυπες προτάσεις”». Η ΕΑΑΔΗΣΥ επίσης τονίζει ότι:

1. Στο νομοσχέδιο ορίζεται ότι αυτός που θα προτείνει «πρότυπη πρόταση» πρέπει να διαθέτει «επαρκή εμπειρία» χωρίς να υπάρχουν συγκεκριμένα και αντικειμενικά κριτήρια για την απόδειξη αυτής της εμπειρίας ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα άνισης μεταχείρισης.

2. Εάν υποβληθούν δύο ή περισσότερες «πρότυπες προτάσεις» με ίδιο ή παρόμοιο αντικείμενο, η κυβέρνηση καλείται να επιλέξει την «πλέον σκόπιμη και συμφέρουσα για το Δημόσιο», αλλά δεν προβλέπεται ο τρόπος αυτής της κρίσης.

3. Αυτός που προτείνει έχει προτεραιότητα στο να αναλάβει την υλοποίηση του έργου και «θα μπορούσε εύλογα να υποστηριχθεί ότι υπάρχει σαφής παραβίαση των αρχών της ίσης μεταχείρισης και προσδίδεται ένα προνομιακό δικαίωμα προτεραιότητας στον προτείνοντα, σε σχέση με τους λοιπούς προσφέροντες προκειμένου να του ανατεθεί η σύμβαση παραχώρησης».

Επισημαίνεται όμως ότι δεν υπάρχουν σχετικές αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ε.Ε. αλλά με αφορμή προσφυγή κατά της Ιταλίας που δεν κατέληξε σε κρίση, η Ευρ. Επιτροπή εξέφρασε άποψη μιλώντας για διατάξεις «ασυμβίβαστες με το κοινοτικό δίκαιο».

4. Για τα έργα υποδομών ορίζεται ότι δύνανται να υλοποιηθούν μέσω δημόσιας σύμβασης, σύμβασης παραχώρησης ή σύμπραξης δημοσίου-ιδιωτικού τομέα, αλλά δεν υπάρχει σχετική ρητή πρόβλεψη για «πρότυπες προτάσεις» που αφορούν παροχή υπηρεσιών.


Πηγή: efsyn.gr, Άρης Χατζηγεωργίου

Παρόμοια Άρθρα

Παρατάξεις