Οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο, στους ΟΤΑ, στα ΝΠΔΔ και γενικότερα στους Φορείς του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα, οι οποίοι καθημερινά χειρίζονται ηλεκτρονικούς υπολογιστές και είναι μπροστά από οθόνες, ανά 2 ώρες πρέπει να διακόπτουν την εργασία τους, είτε για διάλειμμα 15 λεπτών είτε για να ασχοληθούν σε εργασία εκτός υπολογιστή.
Και εάν αυτό δεν συμβαίνει, μπορούν οι εργαζόμενοι να διεκδικήσουν αποζημίωση για ηθική βλάβη, αποφάνθηκε το Συμβούλιο της Επικρατείας, ανοίγοντας έτσι τον ασκό του Αιόλου για μια σειρά διεκδικήσεων από την πλευρά των εργαζομένων του Δημοσίου και του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα.
Παράλληλα, οι Σύμβουλοι Επικρατείας σημειώνουν ότι οι Επικεφαλής των Δημόσιων κλπ Φορέων υποχρεούνται -και όχι απλώς έχουν την ευχέρεια- να σχεδιάζουν τη δραστηριότητα των εργαζομένων σε υπολογιστές με τέτοιον τρόπο ώστε να λαμβάνουν ανά 2 ώρες διάλειμμα.
Το ΣΤ’ Τμήμα του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου (Πρόεδρος ο Αντιπρόεδρος Ιωάννης Γράβαρης και Εισηγήτρια η Σύμβουλος Επικρατείας Κωνσταντίνα Φιλοπούλου) με την υπ’ αριθμ. 540/2021 Απόφασή του, δικαίωσε εργαζόμενο διοικητικό Υπάλληλο σε κρατικό Νοσοκομείο της Αττικής. Ο Υπάλληλος διορίστηκε τον Ιανουάριο του 2008 στο Νοσοκομείο και εργαζόταν «πλήρως και αποκλειστικά ενώπιον οθόνης ηλεκτρονικού υπολογιστή» στο Λογιστήριο του Νοσοκομείου.
Μετά την αποχώρησή του, προσέφυγε στα Διοικητικά Δικαστήρια, υποστηρίζοντας ότι η Διοίκηση του Νοσοκομείου όλα αυτά τα χρόνια που εργαζόταν δεν τήρησε την ευρωπαϊκή και ελληνική νομοθεσία (Οδηγία 90/270/ΕΟΚ και Π.Δ. 398/1994) για την «ασφάλεια στην εργασία και την προστασία της υγείας των εργαζομένων». Συγκεκριμένα, υποστήριξε ότι ουδέποτε του χορηγήθηκε προβλεπόμενο ανά δίωρο διάλειμμα, αλλά ούτε ανά δύο ώρες εναλλακτικά απασχολήθηκε σε καθήκοντα χωρίς χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή με οθόνη.
Ως εκ τούτου, υποστήριξε ότι «υπέστη βλάβη στην υγεία του λόγω της συνεχούς έκθεσής του ενώπιον της οθόνης του ηλεκτρονικού υπολογιστή, ενώ εθίγη και το προστατευόμενο δικαίωμά του στη διασφάλιση συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας στον χώρο εργασίας».
Σημειώνει μάλιστα ότι κάθε ημέρα έχανε 60 λεπτά διαλείμματα, δηλαδή έχανε ημερησίως χρόνο κατά τον οποίο θα έπρεπε να αναπαύεται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να του οφείλεται αποζημίωση, το ποσό που θα ελάμβανε κάποιος άλλος Υπάλληλος ο οποίος θα τον αντικαθιστούσε τον χρόνο των διαλειμμάτων.
Ζήτησε όμως και χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης που υπέστη «εξαιτίας της παράνομης συμπεριφοράς του Νοσοκομείου, συνεπεία της παροχής της εργασίας του υπό συνθήκες έκθεσης της υγείας του σε κίνδυνο».
Έτσι, για διάστημα 2 ετών αξίωσε το ποσό των 2.900 ευρώ περίπου ως αποζημίωση και ως αδικαιολόγητο πλουτισμό και 3.000 ευρώ για χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης που υπέστη.
Οι Σύμβουλοι Επικρατείας επισημαίνουν ότι η Διοίκηση του Νοσοκομείου, με την ιδιότητα του εργοδότη, παρέλειψε παντελώς να συμμορφωθεί προς τις διατάξεις του Π.Δ. 398/1994 για τις προδιαγραφές ασφαλείας και υγείας των εργαζομένων.
Το Νοσοκομείο, σύμφωνα με τους Συμβούλους Επικρατείας, δεν τήρησε την υποχρέωση «να προβεί σε ανάλυση και να αξιολογήσει τις θέσεις εργασίας και, μετά από διαβουλεύσεις με τους εργαζομένους ή και τους εκπροσώπους τους, να προβεί στο σχεδιασμό της δραστηριότητας των εργαζομένων, της κατηγορίας του ενάγοντος, ο οποίος χρησιμοποιούσε επί καθημερινής βάσεως πλήρως και αποκλειστικά οθόνη ηλεκτρονικού υπολογιστή, με τρόπο ώστε να εναλλάσσεται ανά 2ωρο και για διάστημα μέχρι 15 λεπτών η εργασία αυτού ενώπιον της οθόνης, ανάλογα με τις ειδικότερες συνθήκες απασχόλησής του, είτε με ανάθεση σε αυτόν άλλης δραστηριότητας είτε με τη χορήγηση διαλείμματος».
Μάλιστα, υπογραμμίζει το ΣτΕ ότι «ο χρόνος αυτός των ολιγόλεπτων διακοπών αποτελεί χρόνο εργασίας εντός του νόμιμου ωραρίου του εργαζομένου και όχι χρόνο ανάπαυσης αυτού, επιπλέον του ωραρίου απασχόλησής του, για τον οποίο ο εργαζόμενος, εφόσον μη νομίμως δεν του έχει χορηγηθεί ολιγόλεπτο διάλειμμα εργασίας, θα εδικαιούτο πρόσθετης αμοιβής».
Επιπτώσεις στην υγεία
Η παράνομη παράλειψη του Νοσοκομείου να ρυθμίσει το θέμα των διαλειμμάτων και τη λήψη των προβλεπόμενων αναγκαίων προστατευτικών και προληπτικών μέτρων για τους εργαζομένους (εξέταση ματιών και όρασης κατά τακτά χρονικά διαστήματα, χρήση ειδικών γυαλιών κλπ), συνιστά έκθεση της υγείας των εργαζομένων σε κίνδυνο, για την οποία «αυτός θα εδικαιούτο εύλογης χρηματικής ικανοποίησης».
Πέρα από όλα αυτά, οι Σύμβουλοι Επικρατείας καθιστούν σαφές ότι οι Επικεφαλής του Δημοσίου κλπ, υπό την ιδιότητα του εργοδότη υποχρεούνται και «όχι έχουν την ευχέρεια» να σχεδιάζουν τη δραστηριότητα των εργαζομένων «με τέτοιον τρόπο ώστε η καθημερινή εργασία σε οθόνες οπτικής απεικόνισης να διακόπτεται είτε με αλλαγή δραστηριότητας του εργαζομένου, είτε, εναλλακτικά, εφόσον δηλαδή δεν είναι εφικτή η αλλαγή αυτή, με διαλείμματα, σε κάθε περίπτωση ο χρόνος απομάκρυνσης του εργαζομένου από τη θέση της εργασίας με οθόνη οπτικής απεικόνισης πρέπει να είναι διάρκειας έως 15 λεπτών ανά 2ωρο απασχόλησης ενώπιον της οθόνης». Και αυτό ανεξάρτητα από το αν έχει αποβεί άκαρπη η σχετική διαβούλευση για το θέμα αυτό με τους εκπροσώπους των εργαζομένων ή ακόμη και με τους ίδιους τους εργαζομένους.
Τελικά, το ΣτΕ ανέπεμψε την υπόθεση στα Διοικητικά Δικαστήρια για να προσδιορίσουν το ύψος της χρηματικής ικανοποίησης για την ηθική βλάβη που υπέστη ο εργαζόμενος και απέρριψε όλες τις άλλες αξιώσεις του.
Ιδιωτικός τομέας, ανάλογη απόφαση του Αρείου Πάγου το 2015: Οι εργαζόμενοι σε υπολογιστή δικαιούνται 15λεπτα διαλείμματα ανά δίωρο
Η υπόθεση που απασχόλησε τον Άρειο Πάγο αφορά σε εκδότη εισιτηρίων στα ΚΤΕΛ του νομού Μαγνησίας, ο οποίος κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην εργασία του χρησιμοποιούσε ηλεκτρονικό υπολογιστή.
Διάλειμμα διάρκειας 15λεπτών κάθε δύο ώρες έχουν όσοι εργάζονται μπροστά στην οθόνη υπολογιστή, έκρινε με απόφασή του το Εργατικό Τμήμα του Αρείου Πάγου, ερμηνεύοντας την ισχύουσα νομοθεσία. Σύμφωνα με την απόφαση, ωστόσο, ο χρόνος των διαλειμμάτων στους εργαζόμενους δεν μπορεί να αθροίζεται, ενώ τα διαλλείματα θα πρέπει να χορηγούνται κατόπιν διαβουλεύσεων μεταξύ της εργοδοσίας και των εργαζομένων.
Η υπόθεση που απασχόλησε τον Άρειο Πάγο αφορά σε εκδότη εισιτηρίων στα ΚΤΕΛ του νομού Μαγνησίας, ο οποίος κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην εργασία του χρησιμοποιούσε ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ο εν λόγω υπάλληλος ζητούσε με προσφυγές στη Δικαιοσύνη να αποζημιωθεί για τις ώρες των διαλειμμάτων που δεν έλαβε, παρά τη νομοθετική πρόβλεψη, σε συνδυασμό με τις διατάξεις περί αδικαιολόγητου πλουτισμού του εργοδότη (ΚΤΕΛ) αλλά και χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης που υπέστη. Στις προσφυγές του ενώπιον της δικαιοσύνης, ο υπάλληλος επικαλούνταν το ΠΔ 398/1994 και την διαιτητική απόφαση 9/1997, η οποία καθορίζει τους όρους αμοιβής και εργασίας των απασχολουμένων στα ΚΤΕΛ.
Το Εργατικό Τμήμα του Αρείου Πάγου με την υπ. αριθμόν 85/2013 απόφασή του απέρριψε την αίτησή του, καθώς στην επίμαχη διαιτητική απόφαση δεν αναφέρεται εάν έχει γίνει αποδοχή της υποχρέωσης του ΚΤΕΛ για τη χορήγηση του διαλείμματος, κάτι που αποτελεί προϋπόθεση για τη χορήγησή του.
Ωστόσο, δέχθηκε ότι οι εργαζόμενοι μπροστά σε οθόνες ηλεκτρονικού υπολογιστή, δικαιούνται διάλειμμα ανά δίωρο διάρκειας 15 λεπτών, όπως αναφέρει και η Ευρωπαϊκή οδηγία 90/270/ΕΟΚ, η οποία επικυρώθηκε από την Ελλάδα με το Προεδρικό Διάταγμα 398/1994 που αφορά τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφαλείας και υγείας κατά την εργασία με οθόνες οπτικής απεικόνισης.
Σύμφωνα, ωστόσο, με την αρεοπαγίτικη απόφαση η χορήγηση του επίμαχου διαλείμματος «υλοποιείται μετά από διαβουλεύσεις μεταξύ της εργοδοσίας και των εργαζομένων, δεδομένου ότι η οδηγία 90/270/ΕΟΚ δεν περιέχει διατάξεις δεκτικής άμεσης εφαρμογής, παρέχει μόνο γενικές κατευθύνσεις προς τα κράτη-μέλη, υποχρεούμενα να συμμορφωθούν και να εξειδικεύσουν το περιεχόμενο της».
Πηγή: protothema.gr
