Στις 8 Απριλίου 1896 ξέσπασε η ιστορική απεργία των μεταλλωρύχων του Λαυρίου -τα περίφημα “Λαυρεωτικά”- που συγκλόνισε το πανελλήνιο, ως η πρώτη μεγάλη μαχητική κινητοποίηση της ελληνικής εργατικής τάξης.
Με τα ορυχεία να έχουν παραχωρηθεί στη γαλλική εταιρεία Σερπιέρι, οι συνθήκες ζωής και εργασίας των εργατών ήταν εφιαλτικές.
Μεγάλο μέρος των εργατών ήταν πρόσφυγες από την Κρήτη, που είχαν καταφύγει στο ελληνικό κράτος μετά από εξεγέρσεις και για να αποφύγουν τις σφαγές από τον οθωμανικό στρατό.
Θαμμένοι στις στοές για 12-14 ώρες το 24ωρο, πληρώνοντας ακριβό φόρο αίματος με δεκάδες ατυχήματα και δύο έως τρεις νεκρούς κάθε μήνα, για ένα μεροκάματο άθλιο, οι εργάτες του Λαυρίου εξεγέρθηκαν, ερχόμενοι ακόμη και σε ένοπλες αντιπαραθέσεις με τη χωροφυλακή και τον στρατό. Τέσσερις απ’ αυτούς έχασαν τη ζωή τους στις συγκρούσεις αυτές.
Η απεργία έληξε μετά από δυο βδομάδες και ως συνέπεια άγριας καταστολής. Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην προετοιμασία της σημαντική ήταν η συμβολή της αναρχικής ομάδας Κόσμος που δρούσε στην Αθήνα και το Λαύριο.
Χαρακτηριστικό της εργοδοτικής και κρατικής τρομοκρατίας, είναι και το γεγονός ότι σωματείο των μεταλλωρύχων του Λαυρίου δεν μπόρεσε να ιδρυθεί παρά δέκα χρόνια αργότερα, το 1906.