6.7 C
Athens
Κυριακή, 9 Φεβρουαρίου, 2025

Γυναίκες: πρώτες στο σπίτι, στη δουλειά, στον αγώνα και στην απεργία

Από το Γιώργη Χρήστου

Πρόσφατα

Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας (International Women’s Day) εορτάζεται στις 8 Μαρτίου κάθε έτους. Έχει τις ρίζες της τόσο στις γυναίκες του Παρισιού, που κατά τη διάρκεια της γαλλικής επανάστασης ζητούσαν στις Βερσαλίες «ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα», όσο και στις διαμαρτυρίες των γυναικών στις αρχές του 20ού αιώνα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, που ζητούσαν ίσα δικαιώματα, καλύτερες συνθήκες εργασίας καθώς και δικαίωμα ψήφου. Θεσμοθετήθηκε το 1977 από τον ΟΗΕ, ο οποίος κάλεσε όλες τις χώρες του κόσμου να γιορτάσουν την ημέρα για τα δικαιώματα των γυναικών.

Η πρώτη Διεθνής Ημέρα της Γυναίκας γιορτάστηκε το 1909 με πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόμματος των ΗΠΑ. Ο εορτασμός καθιερώθηκε το 1910 με πρόταση της γερμανίδας σοσιαλίστριας Κλάρα Ζέτκιν (Clara Zetkin) κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Διεθνούς στην Κοπεγχάγη της Δανίας, ενώ εορτάσθηκε για πρώτη φορά το 1911.

Η παγκόσμια ημέρα των γυναικών ξεκίνησε ουσιαστικά ως ένας εορτασμός στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, της τέως ΕΣΣΔ, καθώς και του πρώην σοβιετικού μπλοκ. Μετά την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία, η φεμινίστρια Αλεξάνδρα Κολοντάι (Alexandra Kollontai) έπεισε τον Λένιν να καθιερώσει την 8η Μαρτίου ως επίσημη αργία.

8 Mάρτη 1857: Η πρώτη καταγεγραμμένη απεργία των γυναικών
Γυναίκες δουλεύουν σε έναν αλευρόμυλο στην Αγγλία κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, περίπου 1915-1918

Στις 8 Mάρτη 1857, στη Νέα Υόρκη των HΠA οι γυναίκες που δούλευαν στα εργοστάσια υφαντουργίας και ιματισμού ξεσηκώθηκαν. Έκαναν την πρώτη καταγεγραμμένη στην ιστορία απεργία γυναικών εργαζομένων, διαδήλωσαν για τη μείωση των ωρών εργασίας σε 10 ώρες (μέχρι τότε ήταν 16), για ίσα μεροκάματα με τους άνδρες και για ανθρώπινες συνθήκες δουλειάς και ζωής. H συγκέντρωση και διαδήλωση τότε πνίγηκε στο αίμα. Δύο χρόνια αργότερα, πάλι το Mάρτη, ξανά οι «εργάτριες ρούχων» οργάνωσαν την πρώτη εργατική ένωση προσπαθώντας να προστατεύσουν τους εαυτούς τους και να κερδίσουν μερικά βασικά δικαιώματα στο χώρο εργασίας τους.

Η εξέγερση των 20.000 γυναικών
Εργάτριες από το Βέλγιο ποζάρουν στο φωτογραφικό φακό, κρατώντας κουβάδες και φτυάρια κοντά σε ένα ορυχείο άνθρακα, περίπου 1910-1915

Στις 22 Νοέμβρη 1909, στη Νέα Υόρκη, μετά από 11 εβδομάδες απεργιών περιορισμένων σε συγκεκριμένες βιοτεχνίες, χιλιάδες εργάτες και εργάτριες υφαντουργίας συγκεντρώθηκαν στο Cooper Union, για να αποφασίσουν αν θα κλιμακώσουν τις κινητοποιήσεις. Καθώς οι συνδικαλιστές ηγέτες, άντρες στην πλειοψηφία τους, εφιστούν την προσοχή στους κινδύνους που εγκυμονεί η κήρυξη γενικής απεργίας, ανεβαίνει στο βήμα η νεαρή εργάτρια Κλάρα Λέμλικ (Clara Lemlich) υποβασταζόμενη.

Μόλις είχε βγει από το νοσοκομείο όπου νοσηλεύτηκε μετά τον ξυλοδαρμό της από τραμπούκους κατά τη διάρκεια πικετοφορίας (ενώ είχε συλληφθεί 17 φορές στο διάστημα της απεργίας). Τα λόγια της μεταφράζονταν ταυτόχρονα στα αγγλικά και τα ιταλικά από τα γίντις, ξεσηκώνοντας τον ενθουσιασμό των εργατριών: «Άκουσα όλους τους ομιλητές και δεν διαθέτω πια άλλη υπομονή. Είμαι εργάτρια, μια από όλες αυτές που απεργούν ενάντια στις αφόρητες συνθήκες. Κουράστηκα να ακούω τους ομιλητές να μιλούν με γενικότητες. Εδώ ήρθαμε να αποφασίσουμε αν θα κατέβουμε σε απεργία ή όχι. Εγώ προτείνω να κατέβουμε σε γενική απεργία – τώρα!».

Τα λόγια της ξεσήκωσαν τον ενθουσιασμό των γυναικών που ψήφισαν υπέρ της απεργίας και βγήκαν στο δρόμο –σε σύγκρουση με την αστυνομία, τους δικαστές, τους εργοδότες, αλλά συχνά, και τις ίδιες τις οικογένειές τους. Ήταν από μία από τις σκληρότερες απεργίες γυναικών, η γνωστή σαν «εξέγερση των 20.000 εργατριών» στις βιοτεχνίες ιματισμού της Νέας Υόρκης που διήρκησε από το Νοέμβρη του 1909 ως το Φλεβάρη του 1910. Μια ηρωική απεργία που κλιμακώθηκε εντάσσοντας και χιλιάδες εργάτες της υφαντουργίας και έγινε γενική απεργία στον κλάδο.

13 Απρίλη 1892: Η πρώτη απεργία γυναικών στην Ελλάδα
Γυναίκες επιστήμονες δουλεύουν σε εργαστήριο, περίπου 1910-1920

Στην Ελλάδα, η πρώτη απεργία εργατριών έγινε στις 13 Απρίλη 1892 από τις υφάντριες του εργοστασίου Αδελφών Ρετσίνα, στο Πειραιά. Από τότε και στα επόμενα χρόνια οι εργαζόμενες γυναίκες πήραν μέρος σε πολλές κινητοποιήσεις και έδωσαν και θύματα στον αγώνα για τα εργασιακά δικαιώματα, αλλά και για την ισοτιμία των γυναικών. Πχ. το 1924 στην μεγάλη απεργία των καπνεργατών της Καβάλας, σκοτώθηκε η καπνεργάτρια Μαρία Χουσιάδου. Το 1926 στην απεργία στο εργοστάσιο ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ στο Αγρίνιο, στην ομάδα περιφρούρησης της απεργίας ήταν και η εργάτρια Βασιλική Γεωργαντέλη (6 μηνών έγκυος), η οποία σκοτώθηκε στις 8 Αυγούστου 1926 από πυρά της αστυνομίας κατά τη διάρκεια πορείας των απεργών.

Φεμινιστική Απεργία της 8ης Μάρτη 2019
Οδοκαθαρίστρια στη Γερμανία (1909-1920)

Φέτος, για πρώτη φορά στη χώρα μας, πραγματοποιείται φεμινιστική απεργία, στην οποία καλούν φεμινιστικές οργανώσεις, η Συνέλευση της 8ης Μάρτη, η ΑΔΕΔΥ, η ΓΣΕΕ, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια συνδικαλιστικά όργανα, εργατικές συλλογικότητες, όπως το ΜΕΤΑ (εδώ το σχετικό κάλεσμα) αλλά και τα τμήματα γυναικών των πολιτικών κομμάτων. Η φεμινιστική απεργία ξεκίνησε από το 2016, ως Διεθνής Απεργία των Γυναικών, με πρωτοβουλία φεμινιστικών οργανώσεων από χώρες τις Ευρώπης, της Ασίας, της Αφρικής και της Αμερικής. Παγκοσμίως, το 2018 συμμετείχαν επίσημα σαράντα χώρες. Χαρακτηριστικά, στην Ισπανία πραγματοποιήθηκε μια ιστορική απεργία, όπου συμμετείχαν περισσότερες από πέντε εκατομμύρια γυναίκες.

Οι ιστορικές κατακτήσεις της Εργατικής Τάξης, εξαιτίας και των μνημονιακών πολιτικών που εφαρμόζει η σημερινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αναιρούνται σήμερα μία προς μία, με τη γυναίκα να πλήττεται πρώτη. Δεν είναι τυχαίο πως μαζί με αυτά πλήττονται τα αναπαραγωγικά δικαιώματα της γυναίκας, με αποτέλεσμα το όποιο πλαίσιο προστασίας της μητρότητας να καταργείται, και να αυξάνονται οι απολύσεις λόγω εγκυμοσύνης· η εργαζόμενη μητέρα είναι πλέον απροστάτευτη απέναντι στην εργοδοτική αυθαιρεσία. Επιπλέον, η βία κατά των γυναικών, οι παρενοχλήσεις στο σπίτι, στη δουλειά, οι βιασμοί παραμένουν και στην Ελλάδα και στο δυτικό κόσμο καθημερινό φαινόμενο. Παράλληλα, η εμφάνιση ενός σύγχρονου σκοταδισμού, νεοφασιστικών ρευμάτων κι αντιλήψεων οδηγούν τη θέση της γυναίκας σε σκοτεινά μονοπάτια.

Σήμερα, γυναίκες αλλά και οι άνδρες καλούνται να πουν ένα μεγάλο «STOP» στις γυναικοκτονίες, στον σεξισμό, στην έμφυλη βία και στις διακρίσεις, αλλά και στην ελαστική εργασία και στα αντεργατικά κυβερνητικά μέτρα. Είναι χαρακτηριστικό πως οι γυναίκες εξακολουθούν να αποτελούν την πλειονότητα των ανέργων και των μακροχρόνια ανέργων, να αμείβονται λιγότερο από τους άνδρες για την ίδια δουλειά, να υποαντιπροσωπεύονται στο κοινοβούλιο, να αποκλείονται έμμεσα από τις πολιτικές και οικονομικές αποφάσεις, να υφίστανται έμφυλη βία και να είναι θύματα καταναγκαστικής πορνείας.

Αγρότισσες δουλεύουν στα χωράφια (1916 – 1917)

Στη φεμινιστική απεργία της 8ης Μάρτη 2019, οι γυναίκες απεργούν από σπίτι και δουλειά, βγαίνουν στους δρόμους και παλεύουν για ίση ζωή με ίσα δικαιώματα!

Λένε:

  • Stop στις γυναικοκτονίες, στην έμφυλη βία, στις διακρίσεις βάσει ταυτότητας φύλου ή/και σεξουαλικού προσανατολισμού.

  • Καμία μόνη απέναντι στην πατριαρχία, τον σεξισμό, την παρενόχληση, τον εργοδότη.

  • Νομική κατοχύρωση της γυναικοκτονίας και της γυναικείας αυτοάμυνας.

  • Δημόσιες και δωρεάν δομές προστασίας κακοποιημένων γυναικών.

  • Τέλος στην ανεργία!

  • Ίση αμοιβή για ίση εργασία, όχι στην ελαστική, την ανασφάλιστη, την κακοπληρωμένη εργασία.

  • Καμία έγκυος απολυμένη!

  • Επίδομα κύησης και μητρότητας, γονεϊκή άδεια υποχρεωτική με πλήρεις αποδοχές και για τους δύο γονείς, πρόσθετη στήριξη μονογονεϊκών οικογενειών.

  • Πραγματική δημόσια-δωρεάν παιδεία & υγεία, δομές ολοήμερης απασχόλησης, παιδικοί σταθμοί, κατασκηνώσεις.

  • Προστασία προσφυγισσών και μεταναστριών, αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης.

  • Προστασία και σεβασμός δικαιωμάτων ΑμεΑ, υγειονομική περίθαλψη, δομές στήριξης.

  • Δωρεάν πρόσβαση στη γυναικολογική περίθαλψη και την αντισύλληψη, δωρεάν πρόσβαση στην έκτρωση, νομική και υγειονομική κάλυψη για κάθε τρανς άτομο, δωρεάν επαναπροσδιορισμός φύλου και ορμονοθεραπεία μετάβασης.

Οι γυναίκες φορούν γυαλιά καθώς εργάζονται στο τμήμα συγκόλλησης του Lincoln Motor Co., στο Ντιτρόιτ (1914-1918)

«Ο αγώνας μας αυτός δεν θα δοθεί μονάχα σε μια στιγμή, είναι ένας αγώνας διαρκής! Ας αποτελέσουν όμως οι κινητοποιήσεις και της 8ης Μάρτη το πρώτο μαζικό και αποφασιστικό μας βήμα για την άρση της εκμετάλλευσης, της καταπίεσης, της βίας και της ανισότητας. Για να χτίσουμε έναν κόσμο που θα μας χωρά όλες και όλους, τις εργαζόμενες, τις άνεργες, τις μαθήτριες, τις φοιτήτριες, τα ΛΟΑΤΚΙΑ, τις γυναίκες με αναπηρία, τις μετανάστριες, τις προσφύγισσες. Στις 8 του Μάρτη κατεβαίνουμε στον δρόμο διαδηλώνουμε και απεργούμε μαζί με τις συναδέλφισσες, τις γειτόνισσες, τις συμφοιτήτριες και συμμαθήτριες μας. Κατεβαίνουμε στο δρόμο δίνοντας αυτή τη μάχη ενωτικά και συλλογικά. Για να μη χρειαστεί ποτέ ξανά καμιά από εμάς να σηκώσει το βάρος της καταπίεσής της μόνη της!», σημειώνει χαρακτηριστικά στην ανακοίνωσή της για τις κινητοποιήσεις της Παρασκευής η Συνέλευση της 8ης Μάρτη.

Παρόμοια Άρθρα

Παρατάξεις