Επετεύχθη «συμφωνία» για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους στο Γιούρογκρουπ που ολοκληρώθηκε τα ξημερώματα, μετά από ολονύχτια συνεδρίαση-θρίλερ εννιά ωρών στο Λουξεμβούργο. Πρόκειται για «συμφωνία» μεγάλων συμβιβασμών, με μια περιορισμένη παρέμβαση στο χρέος για την ολοκλήρωση του τρίτου μνημονίου και τη σκληρή εποπτεία μετά τις 20 Αυγούστου.
Στη συμφωνία αναφέρεται επιμήκυνση των δανείων του EFSF η οποία θα είναι δέκα έτη και η δόση που θα λάβει η Ελλάδα θα είναι 15 δισ. ευρώ. Από αυτό το ποσό τα 3,3 δισ. θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εξαγορά προηγούμενων δανείων όπως αυτών του ΔΝΤ. Με μια τελευταία δόση ύψους 15 δισ. ευρώ που θα δημιουργήσει ένα “μαξιλάρι” ρευστότητας 24,1 δισ. ευρώ, η Ελλάδα θα ολοκληρώσει το τρίτο και τελευταίο -σύμφωνα με τον επικεφαλής του Γιούρογκρουπ, Μάριο Σεντένο– πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής. Σύμφωνα με τον Σεντένο, το “μαξιλάρι” ρευστότητας θα καλύψει όλες τις χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας τους επόμενους 22 μήνες.
Σε ό,τι αφορά το ΔΝΤ, το Ταμείο δε θα συμμετέχει στο πρόγραμμα με χρηαμτοδότηση, ωστόσο θα εξετάζει τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, για την οποία όπως δήλωσε η Λαγκάρντ δεν υπάρχουν επιφυλάξεις μεσοπρόθεσμα, αλλά μακροπρόθεσμα. Γι αυτό και λαμβάνει υπόψιν τη δέσμευση των Ευρωπαίων να λάβουν επιπλέον μέτρα σε περίπτωση.
Ο διάολος κρύβεται στις λεπτομέρειες… Οι δεσμεύσεις-φωτιά για… 42 χρόνια στη μεταμνημονιακή εποχή
Πολυεπίπεδες μεταρρυθμίσεις, εκσυγχρονισμός του Δημοσίου και πολλές δεσμεύσεις προβλέπει το κείμενο των υποχρεώσεων που καλείται να ακολουθήσει η Ελλάδα στη μεταπρογραμματική εποχή, έτσι ώστε να συνεχίσει να λαμβάνει τα μέτρα βιωσιμότητας του χρέους.
Το ανακοινωθέν του Eurogroup περιγράφει λεπτομερώς τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, το πλαίσιο του προγράμματος μεταμνημονιακής παρακολούθησης και συνοδεύεται από παράρτημα δύο σελίδων, στο οποίο σημειώνονται «τηλεγραφικά» οι δεσμεύσεις των επόμενων ετών.
Στο παράρτημα, κάτω από την διατύπωση «fiscal structural measures», δηλαδή δημοσιονομικά, διαρθρωτικού χαρακτήρα μέτρα, «κρύβεται» η επαναβεβαίωση της μείωσης των συντάξεων και του αφορολόγητου, καθώς αυτή είναι η ορολογία με την οποία περιγράφουν τα μέτρα αυτά οι θεσμοί και στο παράρτημα σημειώνεται ότι η Ελλάδα θα σεβαστεί απολύτως τη δέσμευσή της να διασφαλίσει την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022 και 2,2% από το 2023 έως το 2060.
Σημειώνεται ακόμη ότι “οι συμφωνηθείσες δεσμεύσεις πολιτικής, που σχετίζονται με το πρόγραμμα, θα συνδεθούν με την επιστροφή των ANFAs και SMP”, κάτι που σημαίνει ότι η σταδιακή επιστροφή αυτού του ποσού, που υπολογίζεται σε 4,5 δισ. ευρώ, θα γίνεται ανάλογα με την τήρηση των δεσμεύσεων του προγράμματος μεταμνημονιακής παρακολούθησης.
Ανάμεσα στα πιο ενδιαφέροντα σημεία του ανακοινωθέντος είναι τα εξής:
1) Δημοσιονομικά
-
Προβλέπεται πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ ως το 2022 και 2,2% από το 2023 ως το 2060
-
Σημειώνεται ότι “οι συμφωνηθείσες δεσμεύσεις πολιτικής που σχετίζονται με το πρόγραμμα θα συνδεθούν με την επιστροφή των ANFAs και SMP” κάτι που σημαίνει ότι η σταδιακή επιστροφή αυτού του ποσού που υπολογίζεται σε 4,5 δις ευρώ θα γίνεται ανάλογα με την τήρηση των δεσμεύσεων του προγράμματος μεταμνημονιακής παρακολούθησης
-
Γίνεται έμμεση αναφορά στις περικοπές συντάξεων και στη μείωση αφορολόγητου
-
Ζητείται η επαρκής στελέχωση της Ανεξάρτητης Αρχής Εσόδων
-
Η Ελλάδα θα συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις για να αποφύγει τη συσσώρευση ληξιπρόθεσμων και τις μεταρρυθμίσεις που υποδεικνύει το ελεγκτικό συνέδριο
-
Θα ολοκληρώσει τη παρακολούθηση και πρόβλεψη μετρητών για το σύστημα λογαριασμού του Γενικού Δημοσίου, το Σχέδιο Λογαριασμών για την κεντρική διοίκηση,
2) Κοινωνική πρόνοια
-
Η Ελλάδα θα πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειες για εκσυγχρονισμό του συστήματος πρόνοιας, δημιουργώντας ένα ενιαίο ταμείο συντάξεων στα μέσα του 2020.
-
Να εκσυγχρονίσει το σύστημα υγείας ανοίγοντας 120 κέντρα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας ως τα μέσα του 2018 και 240 ως τα μέσα του 2020.
-
Να ολοκληρώσει τα κοινωνικά δίκτυα ασφαλείας και τη μεταρρύθμιση τους, εφαρμόζοντας τα συμφωνηθέντα για τα άτομα με αναπηρίες
3) Χρηματοοικονομική σταθερότητα
-
Η Ελλάδα θα συνεχίσει να εφαρμόζει τα μέτρα μείωσης των κόκκινων δανείων (εξωδικαστικοί συμβιβασμοί, ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί κα)
-
Θα συνεχιστεί η χαλάρωση των capital controls, σύμφωνα με τον οδικό χάρτη
-
Θα λάβει μέτρα βελτίωσης της λειτουργίας της δικαιοσύνης
-
Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα ρευστοποιησει τα μερίδια σε συστημικές τράπεζες της Ελλάδας και θα παραμείνει αυτόνομο από τη πολιτική
4) Αγορά εργασίας – αγορές προϊόντων
-
Η Ελλάδα θα περιφρουρήσει την ανταγωνιστικότητα μέσω μιας διαδικασίας επικαιροποίησης του κατώτατου μισθού σύμφωνα με μια νομοθεσία του 2012.
-
Θα ολοκληρώσει το κτηματολόγιο, εντάσσοντας μέσα πλήρεις πληροφορίες για τις δασικές εκτάσεις
-
Για την ενεργειακή μεταρρύθμιση, θα μειωθεί η λιγνιτική παραγωγή
5) Υπερταμείο και ιδιωτικοποιήσεις
-
Η Ελλάδα δεσμεύεται να ολοκληρώσει τις συναλλαγές του Ελληνικού και της ΔΕΣΦΑ (μέσα 2018), των ΕΛΠΕ (συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς υπολοίπων μετοχών στο Υπερταμείο) και τη Μαρίνα Αλίμου (μέσα 2019), την Εγνατία, τη ΔΕΠΑ, τις μετοχές του Ελληνικού την ΕΥΑΘ και τα λιμάνια Αλεξανδρούπολης και Καβάλας (τέλος 2019).
-
Την πώληση ή άλλη μορφή νομισματοποίησης των μετοχών της ΔΕΗ, του δικτύου ΔΕΠΑ, των περιφερειακών λιμένων Ηγουμενίτσας και Κερκύρας και της υπόγειας αποθήκευσης της Καβάλας (μέσα 2021) καθώς και άλλα περιφερειακά λιμάνια (μέσα 2022).
-
Τη μεταφορά του ΟΑΚΑ στο Υπερταμείο και την αναδιάρθρωση του ΕΤΑΔ που θα ολοκληρωθεί στα τέλη του 2018
6) Δημόσια Διοίκηση
-
Η Ελλάδα εξασφαλίσει το διορισμό Διοικητικών Γραμματέων και όλων των Γενικών Διευθυντών σύμφωνα με το νόμο στο Δημόσιο βάση νομοθεσίας του 2016, ως το τέλος του 2018
-
Εφαρμογή όλων των συστάσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά της διαφθοράς ως τα μέσα του 2021.
Διαβάστε εδώ ολόκληρο το παράρτημα στα αγγλικά.
Πέρα από τα «κέρδη», όπως η επιμήκυνση των δανείων του EFSF, τα οποία θα κληθούν να πληρώσουν υπέρ το δέον οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι, η συμφωνία έχει και… τρωτά σημεία. Μερικά από αυτά είναι τα εξής:
– Συνοδεύεται από ένα σκληρό “πρόγραμμα μετα-μνημονιακής παρακολούθησης”, όπως βαφτίστηκε από όλους τους αξιωματούχους που έκαναν δηλώσεις τη νύχτα, το οποίο συμπεριλαμβάνει τα μέτρα μείωσης του αφορολόγητου και των συντάξεων και προβλέπει τριμηνιαίες αξιολογήσεις από τους Θεσμούς οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα να ζητούν και νέα μέτρα αν η Ελλάδα αποκλίνει από το στόχο για τη διατήρηση πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% ως το 2022. Το πρόγραμμα αυτό έχει συμπτυχθεί σε ένα κείμενο δύο σελίδων αλλά είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν και αναλυτικότερες εκδοχές με συγκεκριμένες δεσμεύσεις.
– Το ανακοινωθέν του Eurogroup προβλέπει τη διατήρηση πρωτογενούς πλεονάσματος 2,2% του ΑΕΠ για πάρα πολλά χρόνια, από το 2023 ως το 2060. Αυτό ισοδυναμεί με ένα πλαίσιο λιτότητας για δεκαετίες το οποίο θα γίνεται ακόμη πιο δυσβάστακτο αν η Ελλάδα επιστρέψει κάποια στιγμή στην ύφεση.
– Δεν αξιοποιήθηκαν και τα 86 δισ ευρώ που προβλέπονταν για το τρίτο πρόγραμμα στήριξης και στα οποία η Ελλάδα απέκτησε πρόσβαση λαμβάνοντας πολύ σκληρά μέτρα από τον Ιούλιο του 2015 μέχρι σήμερα. Μετά τη δόση των 15 δισ ευρώ που εγκρίθηκε τη νύχτα η χώρα μας θα “επιστρέψει” στον ESM περίπου 24 δισ τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την πλήρη αποπληρωμή των δανείων του Δ.Ν.Τ. (περίπου 11 δις ευρώ) ή ενός σημαντικού μέρους από τα διμερή δάνεια από το πρώτο πρόγραμμα στήριξης (GLF). Οι παρεμβάσεις αυτές, οι οποίες θα μείωναν περαιτέρω το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους, δεν προχώρησαν τελικά παρότι βρίσκονται στο τραπέζι. Τελικά δόθηκε στην Ελλάδα μόνον ένα μικρό συγκριτικά ποσό (3,3 δις ευρώ ως μέρος της δόσης των 15 δις ευρώ) για να εξαγοράσει όποτε κρίνει μέρος αυτών των χρεών στο μέλλον.
– Η επιστροφή των κερδών των κεντρικών τραπεζών των κρατών μελών της Ευρωζώνης και της Ευρωπαΐκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) από αγοραπωλησίες ελληνικών ομολόγων, τα λεγόμενα ANFAs και SMPs, θα γίνεται υπό όρους και μόνο αν η Ελλάδα τηρεί τις δεσμεύσεις του “προγράμματος μεταμνημονιακής παρακολούθησης” ενώ σε παλαιότερα ανακοινωθέντα του Eurogroup (όπως του Νοεμβρίου του 2012) η επιστροφή προβλεπόταν χωρίς όρους.
– Η συμφωνία εξασφαλίζει την μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους αλλά όχι την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του όπως ανέφερε γενική διευθύντρια του Δ.Ν.Τ. Κριστίν Λαγκάρντ και αυτό σημαίνει ότι το ΔΝΤ στην έκθεση βιωσιμότητας που θα δημοσιοποιήσει ως το τέλος Ιουλίου θα αναφέρει ότι μακροπρόθεσμα το ελληνικό χρέος είναι μη βιώσιμο.
– Ο Γαλλικός μηχανισμός ελάφρυνσης του χρέους που προκάλεσε αίσθηση στο Eurogroup του Ιουνίου του 2017 τέθηκε ουσιαστικά εκτός του πλαίσιου της απόφασης. Το λεγόμενο “Γαλλικό κλειδί” που θα προέβλεπε μια αυξημένη παρέμβαση για τη μείωση του χρέους αν η Ελλάδα είχε χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης δεν υπάρχει στα μέτρα άμεσης εφαρμογής. Στο ανακοινωθέν υπάρχει μόνο μία αφηρημένη αναφορά για το ενδεχόμενο αξιοποίησής του σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα η οποία ενδεχομένως να μπήκε για λόγους τακτ: για να μη φαίνεται ότι οι Γερμανοί αδειάζουν πλήρως την Γαλλική πρόταση.
