Άκρως… αποκαλυπτικός ήταν στην τοποθέτησή του για την εφαρμογή του εργοσήμου, ως μέσου ασφάλισης των αλλοδαπών εργατών αγροτικής γης, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Βαγγέλης Αποστόλου. Απαντώντας σε ερώτηση 64 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, ανέδειξε μια εν δυνάμει απειλή για αυτό το σημαντικό εργαλείο καταπολέμησης της «μαύρης» εργασίας.
Σύμφωνα με τον υπουργό, δεν αξιοποιείται όπως θα έπρεπε, με συνέπεια και οι αγρότες να μένουν χωρίς βοήθεια, αλλά και ο ΕΦΚΑ (Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης) δίχως τις αναγκαίες έξτρα εισφορές. Για αυτό απαιτούνται διορθωτικές παρεμβάσεις.
Ο υπουργός αναφέρεται στην περίπτωση της Αργολίδας, όπου για το 2017 και το 2018 δεν προβλέπεται καμία θέση μετακλητού εργάτη γης, μολονότι στη συγκεκριμένη Περιφερειακή Ενότητα οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις ελιάς και πορτοκαλιού καταλαμβάνουν περισσότερα από 200.000 στρέμματα.
Όπως υπογραμμίζει, με αυτόν τον τρόπο απαξιώνεται η σχετική νομοθεσία η οποία εισήχθη για να καταπολεμήσει την αδήλωτη εργασία στον πρωτογενή τομέα, να δώσει τη δυνατότητα στους αγρότες να ασφαλίσουν τους απασχολούμενους που διαμένουν παράνομα στη χώρα μας και η αντίστοιχη δαπάνη να εκπίπτει από τα εισοδήματά τους.
Το στοιχεία που παραθέτουν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ στην ερώτησή τους δείχνουν για την Περιφέρεια Πελοποννήσου πως στην Κορινθία χρειάζονται μόνο 30 εργάτες γης και κτηνοτροφίας, κανένας στην Αρκαδία, στη Λακωνία 95, ενώ στη Μεσσηνία 3.800 εργάτες.
Το θέμα έχει προκαλέσει αναστάτωση στον αγροτικό κόσμο σε πολλές περιοχές της χώρας.
Έτσι, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, εξετάζεται η περίπτωση να αλλάξει η διαδικασία και ο αριθμός των απαιτούμενων εργατών γης να υπολογίζεται με βάση τα στοιχεία του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ) που αφορούν στο ύψος των αγροτικών επιδοτήσεων που δίδονται ανά Περιφέρεια.
Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούν να διαφανούν οι πραγματικές ανάγκες της κάθε περιοχής. Πάντως, οι συζητήσεις είναι ακόμη σε πρώιμο στάδιο, αν και επικρατεί η σκέψη να αφαιρεθούν ορισμένες αρμοδιότητες από τις Περιφέρειες.
Η προβλεπόμενη διαδικασία για τον προσδιορισμό των θέσεων σήμερα είναι η εξής: Κατόπιν ερωτήματος των υπουργείων Εσωτερικών και Εργασίας, οι Περιφέρειες υποχρεούνται να εισηγηθούν, μετά από διαβούλευση με τους εργοδοτικούς φορείς (επιμελητήρια, συνεταιρισμούς κ.λπ.), τον εκτιμώμενο αναγκαίο αριθμό και τις ειδικότητες των αλλοδαπών εργατών για εξαρτημένη εργασία, εποχική απασχόληση, απασχόληση υψηλής εκπαίδευσης κ.ά.
Η εισήγηση πρέπει να συνοδεύεται με αιτιολόγηση, βασιζόμενη σε πραγματικά στοιχεία, εκ των οποίων πολλά (π.χ. είδος καλλιεργειών, καλλιεργούμενες εκτάσεις, διατηρούμενο ζωικό κεφάλαιο και αντιστοίχισή τους με ώρες εργασίας ανά έτος) διαθέτει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το οποίο δεν συμμετέχει στη διαδικασία.
Από την πλευρά τους, παράγοντες του υπουργείου Εργασίας, δηλώνουν ότι δεν έχουν ενημερωθεί για την ανάγκη αλλαγών στη σχετική ΚΥΑ, ωστόσο διαμηνύουν ότι «αν έχουν γίνει λάθη σίγουρα πρέπει να βρούμε μηχανισμό διόρθωσής τους».
Πάντως, ο γόρδιος δεσμός πρέπει να λυθεί άμεσα. Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ (Α. Καψάλης, 2015) υπάρχουν ορισμένοι κλάδοι και περιοχές της χώρας, όπου τα ποσοστά αδήλωτης εργασίας δεν είναι απλώς υψηλά, αλλά συντριπτικά και τα οποία μένουν εκτός καταγραφών και ελέγχων, επειδή πρακτικά ή τυπικά αυτό είναι ανέφικτο, όπως η οικιακή μισθωτή εργασία, η αγροτική οικονομία (πλην μεταποιητικών μονάδων) κ.ά.
Αποστόλου: Λάθος να παρακάμπτεται το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης
Παρακάμπτοντας το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το οποίο διαθέτει τα σχετικά στοιχεία, όπως υποστηρίζει ο κ. Αποστόλου, γίνονται σημαντικά λάθη στον αριθμό των απαραίτητων θέσεων σε αμιγώς αγροτικές περιοχές.
«Η προσφάτως εκδοθείσα ΚΥΑ που καθορίζει τον ανώτατο αριθμό αδειών διαμονής για εργασία πολιτών τρίτων χωρών για τα έτη 2017 και 2018, περιλαμβάνει σε πολλές περιπτώσεις προδήλως λανθασμένες εκτιμήσεις των αναγκαίων θέσεων ανά Περιφερειακή Ενότητα», επισημαίνει ο υπουργός.
Ο κ. Αποστόλου ζητά την τροποποίηση της απόφασης, η οποία προσδιορίζει τις ειδικότητες και τον αριθμό των θέσεων εργασίας που μπορούν να καλυφθούν από παράτυπα διαμένοντας πολίτες τρίτων χωρών, ώστε να μπορεί το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης να εισηγείται τον αναγκαίο αριθμό εργατών γης, των βοσκών και των μελισσοκόμων.
Σήμερα τη σχετική απόφαση εκδίδει το υπουργείο Εργασίας και συνυπογράφουν οι υπουργοί Οικονομίας, Εξωτερικών, Μεταναστευτικής Πολιτικής και Ναυτιλίας. Ομως, σύμφωνα με τον σχετικό νόμο 4251/14 για τον Κώδικα Μετανάστευσης και την Κοινωνική Eνταξη η αποτελεσματική εφαρμογή του εργόσημου εξαρτάται απολύτως από τη ρεαλιστική αποτύπωση των αναγκαίων θέσεων εργασίας σε κάθε Περιφέρεια, ανάλογα με τις καλλιεργητικές ανάγκες, πληροφορίες που διαθέτουν οι υπηρεσίες στην πλατεία Βάθη. Σήμερα, οι ενδιαφερόμενοι αγρότες που ζητούν την απασχόληση εργατών γης, βοσκών ή μελισσοκόμων, πρέπει μαζί με την αίτηση στον Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης, να υποβάλουν και την Ενιαία Δήλωση Καλλιέργειας ή Εκτροφής του προηγούμενου έτους καθώς και τα προβλεπόμενα στον νόμο δικαιολογητικά. Οι αιτήσεις θα εξετάζονται με αυστηρή χρονική προτεραιότητα υποβολής, μέχρι να συμπληρωθεί ο ανώτατος αριθμός των μετακλητών εργατών που προβλέπονται ανά Περιφέρεια.
Οι εργάτες γης, οι οποίοι τελικά θα απασχολούνται μετά την έγκριση του σχετικού αιτήματος θα λαμβάνουν άδεια εργασίας εξάμηνης διάρκειας και θα ασφαλίζονται με τη διαδικασία του εργοσήμου.
Η σχετική εγκύκλιος του υπουργείου Εσωτερικών είχε σταλεί στις αποκεντρωμένες διοικήσεις και στις Περιφέρειες της χώρας τον περασμένο Ιούνιο, ενεργοποιώντας τη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης για καθιέρωση υποχρεωτικού εργοσήμου για τους εργάτες γης.