Aπώλειες πολλαπλών ταχυτήτων, που ξεκινούν από 1 ευρώ και αγγίζουν σε ακραίες περιπτώσεις τα 360 ευρώ έρχονται για 900.000 συνταξιούχους το 2019. Μεγάλοι χαμένοι είναι οι περίπου 270.000 συνταξιούχοι του πρ. ΤΕΒΕ, που θα υποστούν το μεγαλύτερο μαχαίρι. Χάνουν ολόκληρο το «μαξιλάρι» των 220 ευρώ (βασική σύνταξη) με αποτέλεσμα να καταγράφουν προσωπικές διαφορές που ξεπερνούν ακόμη και τα 400 ευρώ, ειδικά αν έχουν φύγει με 35-40 χρόνια και ασφάλιση στις υψηλότερες κατηγορίες. Ποσοστιαία οι προσωπικές τους διαφορές αγγίζουν το 40% της συνολικής σύνταξης.
Το σχέδιο της κυβέρνησης -που αποκάλυψε το «Εθνος»- να επιβληθεί πλαφόν στη μείωση της προσωπικής διαφοράς στο επίπεδο του 20%-22% της συνολικής σύνταξης, διασώζει για τους πρ. ελεύθερους επαγγελματίες ένα σημαντικό τμήμα της σύνταξής τους, κοντά στα 100 ευρώ. Αυτό αμβλύνει τις απώλειες ώστε το «ψαλίδι» να μην ξεπεράσει το όριο των 400 ευρώ.
Στο Δημόσιο
Δεύτεροι στη δύσκολη λίστα των περικοπών έρχονται οι συνταξιούχοι του Δημοσίου. Οι προσωπικές τους διαφορές που «δείχνουν» το ύψος της απώλειας κυμαίνονται από 153 έως και 240 ευρώ (15%-20% της συνολικής σύνταξης). Για τους περισσότερους η προσωπική διαφορά πιθανότατα θα χαθεί σχεδόν ολόκληρη ή σε μεγάλο τμήμα της καθώς είναι μικρότερη από το 20%-22% της συνολικής σύνταξής τους, από το «ταβάνι» δηλαδή της ανώτατης περικοπής. Στο Δημόσιο τα περισσότερα χάνουν οι ΠΕ με 35-40 χρόνια ασφάλισης, όπως επίσης οι ΤΕ και οι ΔΕ με 35 χρόνια ασφάλισης. Σημαντικές προσωπικές διαφορές και άρα απώλειες πρέπει να περιμένουν γενικά οι ΠΕ με 35ετία, οι ένστολοι με 35ετία, οι γιατροί του ΕΣΥ και πανεπιστημιακοί με 35ετία. Μικρότερη προσωπική διαφορά θα έχουν όσοι αποχώρησαν με 28-32 έτη ασφάλισης, ενώ μικρή ή και καθόλου θα δουν όσοι αποχώρησαν με 25ετία και κάτω. Οι τελευταίοι διασώζονται από τις περικοπές. Μεγαλύτερες θα είναι οι απώλειες για τους συνταξιούχους πανεπιστημιακής και τεχνολογικής εκπαίδευσης, ενώ λιγότερο θα επηρεαστούν οι δευτεροβάθμιας και υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Χαμένοι είναι επίσης συνταξιούχοι του Ταμείου Νομικών και του ΤΣΑΥ, του πρ. ΤΑΕ – ΟΑΕΕ και ΤΣΜΕΔΕ.
Χωρίς απώλειες, τουλάχιστον σημαντικές, μένει η πλειονότητα των συνταξιούχων του ΙΚΑ, καθώς οι χαμηλοσυνταξιούχοι που είναι η πλειονότητα έχουν μηδενικές ή ελάχιστες προσωπικές διαφορές. Διασώζονται κυρίως συνταξιούχοι ΙΚΑ με 20-30 έτη και μέσες ασφαλιστικές κατηγορίες. Οι πρώτοι υπολογισμοί των ειδικών βγάζουν διαφορές της τάξης των 40 ευρώ σε συνταξιούχους με κατώτατα όρια. Κατώφλι για τις μειώσεις δεν έχει ακόμη πέσει στο τραπέζι, πράγμα που σημαίνει πως κινδυνεύουν να θιγούν και αυτοί από τα νέα μέτρα, τουλάχιστον όσοι θα έχουν προσωπική διαφορά. Σε κάθε περίπτωση αυτό θα ξεκαθαρίσει στις διαπραγματεύσεις της Αθήνας. Στα ποσά των 500-800 ευρώ δεν υπάρχουν προσωπικές διαφορές στο ΙΚΑ, αντίθετα οι νέες συντάξεις είναι μεγαλύτερες από αυτές που εισπράττουν σήμερα οι δικαιούχοι. Οι προσωπικές διαφορές και άρα οι απώλειες για τους πρ. μισθωτούς τους ιδιωτικού τομέα ξεκινούν από την περιοχή των 1.000-1.300 ευρώ και πάνω και κυμαίνονται σε ποσά κάτω των 150 ευρώ (7%-10% της συνολικής σύνταξης). Διασώζονται επίσης συνταξιούχοι πρ. ΤΣΑ-ΟΑΕΕ, αλλά και ταμείων ΔΕΚΟ-Τραπεζών, οι τελευταίοι εξαιτίας της προσαύξησης που δικαιούνται λόγω αυξημένων εισφορών.
Ηδη έχει επανυπολογιστεί το 47% των κύριων συντάξεων, κυρίως από το ΙΚΑ και το Δημόσιο, όπως και ένα μικρό κομμάτι του ΟΑΕΕ. Τεχνοκράτες που ασχολούνται με τον επανυπολογισμό τονίζουν στο «Εθνος – Συντάξεις» πως το 80% των συντάξεων του ΙΚΑ δεν έχει προσωπικές διαφορές και άρα δεν θα επηρεαστεί από τις μειώσεις.
Από τα μέχρι στιγμής στοιχεία διαφαίνεται πως όσοι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα συνταξιοδοτήθηκαν με αποδοχές της 16ης ασφαλιστικής κλάσης και κάτω δεν θα έχουν τώρα μειώσεις στις συντάξεις τους. Η μέση σύνταξη ΙΚΑ για την περίοδο 2013-2016 διαμορφώνεται στα 720 ευρώ και έχει μηδενική προσωπική διαφορά.
Ο επανυπολογισμός και ο ανακαθορισμός των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων έχει 3 βασικά στάδια:
• Ως βάση υπολογισμού χρησιμοποιούνται -σε σημερινές όμως τιμές- τα ποσά των ασφαλιστικών κλάσεων του ΙΚΑ ή των ασφαλιστικών κατηγοριών του ΟΑΕΕ με τις οποίες είχαν υπολογιστεί οι αποδοχές των συνταξιούχων όταν αποχώρησαν.
• Επί αυτού του ποσού εφαρμόζονται κλιμακωτά τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης (αναπλήρωση 40,7% στην 40ετία)
• Προστίθεται η Εθνική Σύνταξη.
Η προσωπική διαφορά
Υπενθυμίζεται πως οι μειώσεις που θα έρθουν από το 2019 αφορούν μόνον όσους βρεθούν να εισπράττουν προσωπική διαφορά. Οσους δηλαδή θα έχουν διαφορά ανάμεσα στην παλιά σύνταξη (όπως πληρώνεται σήμερα) και το νέο ποσό όπως θα προκύψει από τον υπολογισμό του νόμου Κατρούγκαλου. Οι μειώσεις έρχονται με «κόφτη» ώστε να αμβλυνθούν οι ακραίες περικοπές. Αυτός ο «κόφτης» που θα λειτουργεί και ως ταβάνι προστασίας, αφορά στο σύνολο της σύνταξης. Δηλαδή, η προσωπική διαφορά θα κόβεται τόσο, ώστε το συνολικό ποσό της εκάστοτε σύνταξης να μη μειώνεται πάνω από 20%-22%. Το ταβάνι της απώλειας θα είναι κοινό για όλους. Γι’ αυτό κάποιες κατηγορίες συνταξιούχων θα χάσουν το σύνολο της προσωπικής διαφοράς, ενώ άλλες κατηγορίες θα χάσουν μόνο ένα τμήμα της.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Πού φτάνουν οι απώλειες για κάθε κατηγορία
35ετία στο Δημόσιο
Δημόσιος υπάλληλος ΠΕ που βγήκε στη σύνταξη με 35ετία το 2010 λαμβάνει κύρια σύνταξη 1.182,2€ συμπεριλαμβανομένης της εισφοράς αλληλεγγύης και της κράτησης υγειονομικής περίθαλψης. Μετά τον επανυπολογισμό της σύνταξής του το νέο ποσό διαμορφώνεται στα 941,86€. Θα έχει προσωπική διαφορά 240,42€. Από το 2019, αν το πλαφόν των περικοπών οριοθετηθεί στο 22% της συνολικής σύνταξης, θα χάσει το σύνολο της προσωπικής διαφοράς και η σύνταξή του θα είναι 941,86€ από την οποία θα παρακρατηθεί η υγειονομική περίθαλψη και ο φόρος με βάση το τότε αφορολόγητο. Αν το πλαφόν των περικοπών οριοθετηθεί στο 20% της συνολικής σύνταξης, θα χάσει 236,44 και η σύνταξή του θα είναι 945,76€.
30ετία στο ΙΚΑ
Μισθωτή του ιδιωτικού τομέα που βγήκε στη σύνταξη με 9.000 ένσημα το 2005 λαμβάνει κύρια σύνταξη 879,8€ συμπεριλαμβανομένης της κράτησης για υγειονομική περίθαλψη. Μετά τον επανυπολογισμό το νέο ποσό σύνταξης θα είναι 878,8€ ενώ θα λάβει προσωπική διαφορά 1€. Από το 2019 η σύνταξή της θα είναι 878,8€ από την οποία θα παρακρατηθεί η υγειονομική περίθαλψη και ο φόρος με βάση το τότε αφορολόγητο.
35ετία στο ΤΕΒΕ
Ελεύθερος επαγγελματίας ασφαλισμένος στο πρώην ΤΕΒΕ που βγήκε στη σύνταξη με 37 χρόνια το 2002 λαμβάνει σήμερα κύρια σύνταξη 1.441€ συμπεριλαμβανομένης εισφοράς αλληλεγγύης και υγειονομικής περίθαλψης. Μετά τον επανυπολογισμό το νέο ποσό θα είναι 1.022,4€ ενώ θα λάβει προσωπική διαφορά 419,4€. Με την εφαρμογή της ανώτατης περικοπής στο 22% της σύνταξης η συνολική περικοπή θα είναι 317,19€. Επομένως από το 2019 η σύνταξή του θα είναι 1.124,61€ από την οποία θα παρακρατηθεί η υγειονομική περίθαλψη και ο φόρος με βάση το τότε αφορολόγητο. Αν το ανώτατο πλαφόν μείωσης είναι 20%, χάνει 288,2 ευρώ και η σύνταξή του θα είναι 1.152,8 ευρώ από το 2019.
40ετία στο Ταμείο Νομικών
Δικηγόρος ασφαλισμένος στο Ταμείο Νομικών που βγήκε στη σύνταξη με 40 χρόνια ασφάλισης το 2013 λαμβάνει σήμερα κύρια σύνταξη 1.227,4€ συμπεριλαμβανομένης εισφοράς αλληλεγγύης και υγειονομικής περίθαλψης. Μετά τον επανυπολογισμό το νέο ποσό της σύνταξης θα είναι 719,1€ ενώ θα λάβει προσωπική διαφορά 508,3€. Με την εφαρμογή της ανώτατης περικοπής στο 22% της σύνταξης η συνολική περικοπή θα είναι 270,02€. Επομένως από την 1-1-2019 η σύνταξή του θα είναι 957,3€ από την οποία θα παρακρατηθεί η υγειονομική περίθαλψη και ο φόρος με βάση το τότε αφορολόγητο. Αν το ανώτατο πλαφόν μείωσης είναι 20%, χάνει 245,48 ευρώ και η σύνταξή του θα είναι 981,92 ευρώ από το 2019.