Πλήρη ανατροπή στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και τις αποδοχές για εκατομμύρια ασφαλισμένους και συνταξιούχους φέρνει το 2013, καθώς η εκτόξευση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, η αύξηση των εισφορών και η νέα δραματική μείωση των συντάξεων αλλάζουν πλήρως τα μέχρι σήμερα δεδομένα.
1. Με το Μνημόνιο 3 και το Μεσοπρόθεσμο δρομολογείται η βίαιη εκτίναξη των γενικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 65 στα 67 έτη. Ταυτόχρονα αυξάνονται όλα τα ενδιάμεσα όρια ηλικίας για τους ασφαλισμένους σε όλα τα ταμεία κατά δύο έτη, ενώ σε ειδικές κατηγορίες, μεταξύ των οποίων οι γυναίκες και οι μητέρες με ανήλικα, τα επιπλέον έτη εργασίας προκειμένου να συνταξιοδοτηθούν αυξάνονται στα πέντε!
Και αυτό γιατί οι συγκεκριμένες κατηγορίες θα χάσουν το μεταβατικό διάστημα που προέβλεπε ο προηγούμενος ασφαλιστικός νόμος 3863/2010 για σταδιακή αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στο 65ο έτος έως το 2015. Με την εφαρμογή των διατάξεων του συγκεκριμένου νόμου επισπεύδονται κατά δύο έτη, με αποτέλεσμα να επιβαρύνονται με επιπλέον χρόνια όσοι δεν θεμελίωσαν ή δεν κατοχύρωσαν προϋποθέσεις και δικαίωμα αποχώρησης μέχρι το τέλος του χρόνου, δηλαδή έως τις 31.12.2012.
2. Ακόμα χειρότερα οι άνεργες γυναίκες που συμπλήρωσαν το 55ο έτος της ηλικίας τους το 2012 και είχαν θεμελιώσει μέσω αυτασφάλισης τη συμπλήρωση 100 ενσήμων την τελευταία πενταετία, τώρα καλούνται να συνεχίσουν την αυτασφάλιση μέχρι και το 2019 για να διατηρήσουν το δικαίωμα της χορήγησης προσωρινής σύνταξης. Με άλλα λόγια σε ορισμένες περιπτώσεις θα απαιτηθούν από 7 έως 12 χρόνια επιπλέον αυτασφάλισης σε μια περίοδο μεγάλης ανεργίας και οικονομικής ανέχειας με συνέπεια αρκετές γυναίκες της συγκεκριμένης κατηγορίας να κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς σύνταξη.
3. Τη διπλή ανατροπή στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, ακολουθεί η μείωση των συντάξεων από 5% έως 20% για τις συντάξεις άνω των 1.000 ευρώ.
4. Επίσης καταργούνται τα επιδόματα των 800 ευρώ για κύρια σύνταξη που έπαιρναν αντί των δώρων και του επιδόματος αδείας όλοι οι δικαιούχοι, ενώ καταργείται η 13η και 14η επικουρική σύνταξη.
5. Μέσα στο 2013 θα δρομολογηθεί η περικοπή στο εφάπαξ που μπορεί να φθάσει και το 50% για όσους αποχωρήσουν από το 2014 και μετά, θα μειωθούν τα ποσοστά αναπλήρωσης στις επικουρικές συντάξεις και θα αυξηθούν (μέχρι και στο διπλάσιο) για τους παλαιότερους ασφαλισμένους (πριν το 1992) η αύξηση των κρατήσεων για τις συντάξεις του ΙΚΑ.
Στα 67 ή τα 62 με 40 χρόνια
Από την 1η Ιανουαρίου του 2013 τα όρια ηλικίας σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα αυξάνονται κατά 2 έτη. Το γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης πάει στα 67 από τα 65, εκτός αν ο ασφαλισμένος (άνδρας ή γυναίκα) μπορούν να αποχωρήσουν με 40 έτη ασφάλισης σε ηλικία 62 ετών.
Από την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης δεν θίγονται:
1. Όσοι έχουν θεμελιώσει ή θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31.12.2012. Θεμελιωμένο είναι το δικαίωμα όταν ο ασφαλισμένος συμπληρώνει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης και το όριο ηλικίας όπου προβλέπεται. Για παράδειγμα όσοι ασφαλισμένοι είχαν το 2010 τις 10.500 μέρες ασφάλισης και το 58ο έτος της ηλικίας τους έχουν θεμελιωμένο δικαίωμα και μπορούν να αποχωρήσουν όποτε θέλουν χωρίς να τους πιάσει η αύξηση στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.
2. Όσοι έχουν κατοχυρώσει το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα, δηλαδή έχουν συμπληρώσει συγκεκριμένο κατά περίπτωση χρόνο ασφάλισης που τους εξασφαλίζει τη συνταξιοδότηση με τις προϋποθέσεις που ισχύουν στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
Για παράδειγμα ασφαλισμένος στο ΙΚΑ που σήμερα είναι 57 ετών και συμπληρώνει τις 10.500 ημέρες ασφάλισης έως το τέλος του 2012 κατοχυρώνει το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθεί με τις προϋποθέσεις του 2012, δηλαδή μετά από δύο έτη, όταν γίνει 59 χρονών και συμπληρώσει 11.100 ημέρες ασφάλισης. Η κατοχύρωση συνταξιοδότησης γίνεται με τις 10.500 ημέρες ασφάλισης, ακόμα και αν ο ασφαλισμένος γίνει 59 χρονών το 2013, οπότε το όριο συνταξιοδότησης θα είναι το 62ο έτος.
Μείωση συντάξεων από 5% έως 20%
* Στις συντάξεις από 1.000 έως 1.500 ευρώ προβλέπεται μείωση στο σύνολο του ποσού κατά 5% και σε κάθε περίπτωση το ποσό που εναπομένει δεν μπορεί να υπολείπεται των 1.000 ευρώ.
* Από 1.500 ευρώ έως 2.000 ευρώ προβλέπεται μείωση κατά 10%
* Από 2.000 ευρώ έως 3.000 ευρώ προβλέπεται μείωση κατά 15%.
* Από 3.000 ευρώ και πάνω προβλέπεται μείωση κατά 20%, με κατώφλι τα 2.550 ευρώ.
Κατάργηση 13ης και 14ης επικουρικής
Τα ποσά που καταργούνται από τις δύο επικουρικές συντάξεις κυμαίνονται μεταξύ των 130 ευρώ και των 600 ευρώ που σημαίνει απώλεια από 260 ευρώ, έως 1.200 ευρώ τον χρόνο. Επιπλέον καταργούνται τα 800 ευρώ της κύριας σύνταξης από την αφαίρεση των δώρων και του επιδόματος αδείας. Οι ετήσιες απώλειες από την κατάργηση φθάνουν τα 2.000 ευρώ τον χρόνο, ενώ για τους συνταξιούχους του ΟΓΑ οι ετήσιες απώλειες θα φθάσουν τα 720 ευρώ.
Μείωση ποσοστών αναπλήρωσης στις επικουρικές
Τα επικουρικά ταμεία θα πρέπει εντός του 2013 να περιορίσουν αναλογικά τα ποσά των συντάξεων για τους ήδη συνταξιούχους, καθώς και για όσους συνταξιοδοτούνται, προκειμένου να μην υπάρχουν ελλείμματα. Στο στόχαστρο μπαίνουν τα ταμεία που χορηγούν επικουρικές συντάξεις με ποσοστά αναπλήρωσης που φθάνουν το 35% ή το 40% και δεν διαθέτουν πλέον τα απαιτούμενα έσοδα από εισφορές.
Μειώσεις στο εφάπαξ
Μέσα στο 2013 θα δρομολογηθεί το μεγάλο κούρεμα του εφάπαξ, που μπορεί να φθάσει και το 50% για όσους αποχωρήσουν από την 1.1.2014 και μετά, καθώς θα αλλάξει ο τρόπος υπολογισμού του με απόφαση του υπουργείου Εργασίας, κατ’ εφαρμογή της προβλεπόμενης από το Μνημόνιο ρήτρας “μηδενικού ελλείμματος” που προβλέπει ο νόμος 4093/12.
Μείωση βασικής σύνταξη ΟΓΑ
Όσοι βγουν στη σύνταξη από την 1.1.2013 μέχρι 31.12.2013 θα λάβουν βασική προνοιακή σύνταξη μειωμένη κατά 44% από το ποσό των 360 ευρώ και οι μειώσεις θα συνεχιστούν κατά 4% ετησίως μέχρι τον μηδενισμό το 2023. Έτσι οι νέες συντάξεις του ΟΓΑ θα είναι φέτος στα 201,6 ευρώ τον μήνα, με τα 360 ευρώ να ισχύουν μόνο για συνταξιούχους μέχρι το 2003.
Έμμεση αύξηση εισφορών για τους ασφαλισμένους πριν από το 1993
Αυξάνονται οι ασφαλιστικές εισφορές για τους παλαιούς ασφαλισμένους, μέσα από τη θέσπιση ανώτατου ορίου ασφαλιστέων αποδοχών.
Συγκεκριμένα προβλέπεται ότι το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών για τους ασφαλιζόμενους από 1.1.1993 μισθωτούς ισχύει από 1.1.2013 και για τους υπαχθέντες στην ασφάλιση μέχρι 31.12.1992 μισθωτούς των φορέων κύριας και επικουρικής ασφάλισης, αρμοδιότητας του υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας. Όπου από γενική ή καταστατική διάταξη προβλέπεται μεγαλύτερο ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών, αυτό διατηρείται.
Μέχρι τώρα η εισφορά για την ασφάλιση αναπηρίας, γήρατος, θανάτου στους φορείς κύριας ασφάλισης που ασφαλίζουν μισθωτούς, όσον αφορά τους «παλαιούς ασφαλισμένους», διαφέρει από αυτό των νέων ασφαλισμένων και μάλιστα είναι αρκετά χαμηλότερο, με εξαίρεση ορισμένα ειδικά ταμεία που προβλέπουν μεγαλύτερο πλαφόν για τους παλαιούς ασφαλισμένους.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, κρίθηκε αναγκαία για λόγους ίσης μεταχείρισης παλαιών και νέων ασφαλισμένων η θέσπιση της προτεινόμενης διάταξης, προκειμένου να εναρμονιστούν τα ανώτατα όρια ασφαλιστέων αποδοχών μεταξύ παλαιών και νέων ασφαλισμένων.
Στο 2% το ποσοστό αναπλήρωσης της κύριας σύνταξης
Με την εφαρμογή του Ν. 3863/10 (Λοβέρδου – Κουτρουμάνη), όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα σε σύνταξη γήρατος ή αναπηρίας από φορείς κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο μέχρι 31.12.2014, το ετήσιο ποσοστό υπολογισμού της σύνταξης που αντιστοιχεί σε κάθε έτος ασφάλισης από 1.1.2013 δεν μπορεί να υπερβαίνει το 2% των συντάξιμων αποδοχών τους.
Εξαγορά πλασματικών ετών
Αναγνωρίζονται με εξαγορά μέχρι 6 πλασματικά έτη ασφάλισης (από 5 φέτος) και μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όσους είναι κοντά στην ηλικία συνταξιοδότησης (60 – 62 ετών) και δεν έχουν τα 40 χρόνια ασφάλισης που απαιτούνται για συνταξιοδότηση από το 2013.
Αυξάνεται η εισφορά ασθένειας
Αυξάνεται για όλους τους συνταξιούχους στο 4% η εισφορά ασθένειας. Από την αύξηση επηρεάζονται οι συνταξιούχοι του Δημοσίου (σήμερα καταβάλλουν 3,25%), του ΝΑΤ (3%), καθώς και άλλων μικρότερων ταμείων. Η ετήσια επιβάρυνση από την 1.1.2013 φθάνει τα 180 ευρώ για κάθε συνταξιούχο των 1.500 ευρώ, 240 ευρώ για συνταξιούχο των 2.000 ευρώ κ.λπ.
Στα 66 η χορήγηση του ΕΚΑΣ
Για τη χορήγηση του ΕΚΑΣ σε συνταξιούχους γήρατος και θανάτου απαιτείται από την 1.1.2014 η συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας.
“Αριάδνη” για έλεγχο συντάξεων
Από την 1.1.2013, κάθε οικογενειακή μεταβολή (γάμος, διαζύγιο, συμβίωση, θάνατος) θα δηλώνεται μέσω συμβολαιογράφου ή ληξιαρχείου στο σύστημα “Αριάδνη” και από εκεί τα στοιχεία θα καταχωρίζονται ηλεκτρονικά στα ασφαλιστικά ταμεία, προκειμένου να γίνεται άμεσα έλεγχος για το αν εισπράττονται παρανόμως συντάξεις.
Πηγή: Αυγή 30/12/2012
