Tου Θάνου Βασιλόπουλου*
Το έργο που παίζεται τις τελευταίες ημέρες με τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας και την εφαρμογή της περίφημης πια μετενέργειας, είναι αποτέλεσμα του μνημονιακού εκτρώματος.
Για το οποίο οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι εργάστηκαν επίμονα και κατόρθωσαν να επιβάλουν με αρωγό την τρόικα και την κυβέρνηση Παπαδήμου, γνωστά και άγνωστα εργοδοτικά – επιχειρηματικά συμφέροντα: από τους τραπεζίτες και τον ΣΕΒ έως τους ξενοδόχους και διάφορους μεγαλοεπιχειρηματίες.Όταν τον Φεβρουάριο του 2012 ψηφίστηκε από τη Βουλή, με τις γνωστές μεθοδεύσεις και εκβιαστικές απειλές της συγκυβέρνησης ΠΑΣΟΚ – ΝΔ, ο εκτρωματικός νόμος – πακέτο του δεύτερου μνημονίου (Ν. 4046/12), το υπουργικό συμβούλιο Παπαδήμου, φρόντισε κατά απόλυτη προτεραιότητα, και όχι τυχαία, να εκδώσει την περίφημη Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου (ΠΥΣ Νο 6), η οποία καθιστούσε αμέσου εφαρμογής εκείνες τις διατάξεις του Νόμου που αναφέρονταν στις μειώσεις του κατώτατου μισθού της ΕΓΣΣΕ, στη βίαια αναγκαστική λήξη των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και στην περιορισμένη μετενέργειά τους.
Η υπονόμευση των κλαδικών συμβάσεων
Η ΠΥΣ συνοδεύτηκε μάλιστα από μια Ερμηνευτική Εγκύκλιο του υπουργού Εργασίας (12.3.2012), η οποία με μια λαθροχειρία υπερέβαινε το ίδιο το μνημόνιο-2 και ουσιαστικά καθιστούσε ακόμα πιο εύκολη και έφερνε πιο κοντά κατά ένα χρόνο την κατάργηση πάνω από 130 κλαδικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας, που κανονικά θα έπρεπε να ισχύουν και να εφαρμόζονται έως τις 14/2/2013.
Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος και το εύρος των πρωτόγνωρων αυτών αντιδημοκρατικών και εξόφθαλμα αντισυνταγματικών παρεμβάσεων της τρόικας – συγκυβέρνησης – εργοδοτών, που μοναδικό στόχο έχουν την άμεση και βίαια μείωση όλων των μισθών μέσω του ξηλώματος των ΣΣΕ στο όνομα δήθεν της «ανάκτησης» της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, θα πρέπει να επισημάνουμε τα εξής:
• Ο Ν.4046/12 και η ΠΥΣ είχαν εξαρχής ως στόχο την όσο πιο σύντομη χρονικά κατάργηση των ισχυουσών κλαδικών συλλογικών συμβάσεων, οι οποίες αποτελούσαν το τελευταίο εμπόδιο στο δρόμο για τη γενικευμένη εφαρμογή ατομικών συμβάσεων εργασίας. Για να το πετύχουν αυτό και έχοντας ως ημερομηνία έναρξης εφαρμογής την 14η Φεβρουαρίου, πρώτον όρισαν ότι εφεξής καμία ΣΣΕ δεν μπορεί να έχει διάρκεια πάνω από 3 χρόνια και δεύτερον ότι όσες ΣΣΕ ήταν σε ισχύ για 2 και πλέον έτη μέχρι τις 14/2/2012, θα έληγαν αναγκαστικά ένα χρόνο μετά, δηλαδή στις 14/2/2013.
Όμως, η συγκεκριμένη διατύπωση της διάταξης αυτής μέσω της ΠΥΣ κρατούσε ζωντανές και ισχύουσες όλες τις ΣΣΕ που είχαν υπογραφεί κατά τη διάρκεια του 2010, είχαν διάρκεια μεγαλύτερη του ενός (1) έτους και είχαν πια μετατραπεί σε αορίστου χρόνου (άσχετα από τον εάν ανέγραφαν ημερομηνία λήξεως ή όχι), αφού αυτό ορίζεται στο άρθρο 9 του Ν. 1876/90: «Κάθε συλλογική σύμβαση εργασίας, που προβλέπει διάρκεια ισχύος πέρα από ένα έτος θεωρείται ότι έχει αόριστη διάρκεια».
• Την «αστοχία» αυτή ήρθε να διορθώσει, σε όφελος των εργοδοτών, η περίφημη ερμηνευτική εγκύκλιος Κουτρουμάνη, η οποία εντελώς αυθαίρετα – μετά από υπόδειξη των επιχειρηματικών συμφερόντων – αναφέρει ότι όσες ΣΣΕ αναγράφουν ημερομηνία λήξεως, παύουν δήθεν να ισχύουν από τις 14.2.2012 και μετά.
Αφού λοιπόν συντομεύτηκε με τη λαθροχειρία αυτή ο χρόνος ισχύος των ΣΣΕ, κατόπιν άρχισαν να εφαρμόζονται οι υπόλοιπες αντεργατικές διατάξεις του 2ου μνημονίου, δηλαδή αυτές που αφορούν: α) το χρόνο επέκτασης μιας ΣΣΕ όταν αυτή λήξει ή καταγγελθεί και β) το καθεστώς της μετενέργειας μιας ΣΣΕ, δηλαδή της «ένταξης» του συνόλου των αποδοχών και δικαιωμάτων που απολαμβάνει ένας εργαζόμενους στην ατομική του σχέση εργασίας, στην περίπτωση κατά την οποία και για οποιοδήποτε λόγο δεν είναι σε ισχύ η ΣΣΕ που τον καλύπτει.
• Η μνημονιακή ΠΥΣ άλλαξε το προηγούμενο καθεστώς προς το ευνοϊκότερο για τους εργοδότες ως εξής: α) συντόμευσε το χρόνο επέκτασης της εφαρμογής μιας ΣΣΕ που έχει λήξει ή καταγγελθεί από 6 μήνες σε 3 μήνες, οπότε και εφόσον μέσα σε αυτό το διάστημα δεν καταστεί δυνατή η υπογραφή νέας ΣΣΕ (που ουσιαστικά έχει ισχύ νόμου), ο εργαζόμενος μένει απροστάτευτος έχοντας πια ατομική σχέση εργασίας και β) το καθεστώς της μετενέργειας συρρικνώνεται και πλέον ο εργαζόμενος δικαιούται όχι το σύνολο των αποδοχών που ελάμβανε, αλλά μόνο το βασικό κλαδικό μισθό και 4 επιδόματα (τέκνων, σπουδών, ωρίμανσης, επικίνδυνης εργασίας), εννοείται εφόσον αυτά υπήρχαν στη ΣΣΕ κάθε εργαζόμενου.
• Με τον τρόπο αυτό και φθάνοντας στις 14/5/2012, δηλαδή με τη λήξη του τριμήνου μετά τις 14 Φλεβάρη, όλοι οι εργοδότες θεώρησαν ότι δεν υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις και είναι πλέον ελεύθεροι να εφαρμόσουν με διευθυντικό δικαίωμα και χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του εργαζόμενου την περιορισμένη μισθολογική μετενέργεια του βασικού μισθού και των 4 επιδομάτων, κάτι που απλά μεταφράζεται σε μείωση των μισθών από 20-40% ανάλογα με τη ΣΣΕ.
• Άλλοι, πιο «ψαγμένοι» εργοδοτικοί φορείς (π.χ. ξενοδόχοι, ασφαλιστικές εταιρείες) φρόντισαν να καταγγείλουν οι ίδιοι τις ΣΣΕ ζητώντας μειώσεις έως και 35% (μέχρι σήμερα έχουν καταγγελθεί βάσει στοιχείων του ΟΜΕΔ μόλις 25 από τις 130 ΣΣΕ), ώστε να ροκανίσουν το τρίμηνο της επέκτασης και να περάσουν σύντομα και «νομότυπα» στο καθεστώς της περιορισμένης μετενέργειας και αμέσως μετά στις εκβιαστικές ατομικές συμβάσεις των 586 ευρώ.
Συνέχεια και συνέπεια της αντεργατικής πολιτικής
Όλα αυτά εντάσσονται φυσικά στη συνεχή αντεργατική μνημονιακή πολιτική των δύο τελευταίων, με την οποία άρχισαν να ξηλώνονται με επιμέλεια οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Δεν χρειάζεται να θυμίσουμε ότι κατά τη διάρκεια του πρώτου μνημονίου επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ θεσμοθετήθηκαν: α) η υπερίσχυση των «επιχειρησιακών» Συλλογικών Συμβάσεων έναντι των κλαδικών, ακόμα και στις μικροσκοπικές επιχειρήσεις μέσω της απόδοσης ικανότητας για τη σύναψή τους από το έκτρωμα της «Ένωσης Προσώπων», β) η κατάργηση της κήρυξης των ΣΣΕ ως υποχρεωτικών για το σύνολο των εργοδοτών ενός κλάδου και γ) η διάλυση του ΟΜΕΔ με τελευταίο χτύπημα την κατάργηση του δικαιώματος μονομερούς προσφυγής στη Διαιτησία. Σε όλα αυτά βέβαια ήρθε και προστέθηκε και η κατάργηση της ΕΓΣΣΕ με τη νομοθετική μείωση των κατώτατων μισθών κατά 22% και 32% για τους νέους.
Από όλα τα παραπάνω είναι ολοφάνερο, ότι ούτε μια χούντα δεν θα τολμούσε να θεσμοθετήσει το τερατούργημα του Ν. 4046/2012, του οποίου μαζική χρήση ήδη έχουν αρχίσει να κάνουν οι εργοδότες, ώστε να επιβάλλουν βίαια και παράνομα, ατομικές συμβάσεις ντροπής και ένδειας.
Για εμάς όμως τους εργαζόμενους είναι πλέον εντελώς αδιανόητο να εφαρμοστεί το πιο αντεργατικό θεσμικό πλαίσιο, 10 μόλις ημέρες μετά τη λαϊκή ετυμηγορία που διέλυσε το Μνημόνιο. Για αυτό και είναι ώριμο το αίτημα μας να ακυρωθεί τώρα από την Υπηρεσιακή Κυβέρνηση κάθε μέτρο που αφορά στη βίαια λήξη των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, στο δικαίωμα της καταγγελίας των ΣΣΕ από τους εργοδότες και στους όρους προσφυγής στη διαδικασία της Διαιτησίας. Επίσης να παγώσει άμεσα η εφαρμογή της διάταξης που αφορά στην περιορισμένη μετενέργεια και να επανέλθουν σε πλήρη ισχύ οι κατώτατοι μισθοί της ΕΓΣΣΕ.
Αν η πλειοψηφία της ΓΣΕΕ εξακολουθεί να θέλει ένα συνδικαλιστικό κίνημα της ακινησίας και της αφωνίας, για εμάς το πραγματικό διακύβευμα είναι η ανατροπή των απεχθών αποτελεσμάτων του Μνημονίου και αγωνιζόμενοι απαιτούμε από όλες τις πολιτικές δυνάμεις, να εναρμονιστούν με τη λαϊκή ετυμηγορία, αποκαθιστώντας άμεσα τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
* Ο Θάνος Βασιλόπουλος είναι γ.γ. της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδος (ΟΙΥΕ) και μέλος της Ε.Ε. της ΓΣΕΕ.
Αναδημοσίευση από ΕΠΟΧΗ, 21-5-2012
