Το τελευταίο χειροκρότημα για τον Λυκούργο Καλλέργη, τον άνθρωπο που ταύτισε το όνομά του με το νεοελληνικό θέατρο του 20ού αιώνα, θα ακουστεί σήμερα το απόγευμα στο Α’ Νεκροταφείο της Αθήνας, όπου στις 5.00 μ.μ. θα τελεστεί, δημοσία δαπάνη, η κηδεία του.
Ο σπουδαίος ηθοποιός και μεταφραστής, έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών, σε ηλικία 97 ετών, το Σάββατο το πρωί, καθώς νοσηλευόταν στην εντατική του νοσοκομείου «Γ. Γεννηματάς» έπειτα από επιπλοκές που του δημιούργησε ένα κάταγμα στο ισχίο.
Ο Λυκούργος Καλλέργης, που ταύτισε τη ζωή του με τον αιώνα που πέρασε, γεννήθηκε το 1914 στο Χουμέρι Μυλοποτάμου, γόνος οικογένειας Κρητικών οπλαρχηγών. Πατέρας του ήταν ο πρωτοπόρος σοσιαλιστής Σταύρος Καλλέργης, ο πρωτεργάτης της καθιέρωσης της Εργατικής Πρωτομαγιάς στη χώρα μας. Ο ίδιος ακολουθώντας τις αριστερές ιδέες του πατέρα του, εξελέγη βουλευτής το 1977 με το ΚΚΕ, ενώ από την ίδρυση του Ενιαίου Συνασπισμού συντάχθηκε μέχρι το τέλος της ζωής του με τις ιδέες της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής αριστεράς. Μολονότι, όπως ο ίδιος είχε δηλώσει σε συνεντεύξεις του, μικρός ήθελε να γίνει… Πατριάρχης, το θέατρο ήταν που τον κέρδισε και ιδιαίτερα η προσωπικότητα του Κάρολου Κουν, δίπλα στον οποίο μαθήτευσε. Ήταν ένας από τους τέσσερις αποφοίτους της Δραματικής Σχολής της “Λαϊκής Σκηνής”, το 1934 (μαζί με τους Λ. Διανέλλο, Π. Ζερβό και Φρόσω Κοκκόλα), ενώ το ντεμπούτο του στο θεατρικό σανίδι υπήρξε ο ρόλος του Πανάρετου στην Ερωφίλη του Γ. Χορτάτση, που ανέβασε η Λαϊκή Σκηνή στις 30 Απριλίου της ίδιας χρονιάς. Οκτώ χρόνια αργότερα, μέσα στο σκοτάδι της γερμανικής κατοχής, θα αποτελέσει έναν από τους συνιδρυτές του Θεάτρου Τέχνης και θα αναλάβει τον ρόλο του Ρέλλιγκ στην Αγριόπαπια του Ίψεν, στην περίφημη πρώτη παράσταση του νεωτερικού θεατρικού συνόλου που διαμόρφωσε ο Κ. Κουν. Εκεί θα γνωρίσει και την πρώτη του σύζυγο, την ηθοποιό Μαρία Φωκά, η οποία το 1952 βρέθηκε συγκατηγoρούμενη του Ν. Μπελογιάννη.
Μετά το 1950 ο Λ. Καλλέργης συνέχισε μια διαδρομή που θα αποδεικνυόταν μακρόχρονη και εξαιρετικά δημιουργική, συνεργαζόμενος με πολλούς θιάσους του ελεύθερου θεάτρου, ενώ επί 18 χρόνια υπήρξε βασικό στέλεχος του Εθνικού Θεάτρου. Παράλληλα συμπρωταγωνίστησε με όλα τα «ιερά τέρατα» της ελληνικής θεατρικής σκηνής, Μαρίκα Κοτοπούλη, Κατερίνα Ανδρεάδη, Αιμίλιο Βεάκη, Κατίνα Παξινού, Αλέξη Μινωτή κ.ά., σε έργα που κάλυπταν ένα μεγάλο εύρος της κλασικής και σύγχρονης, ελληνικής και ξένης δραματουργίας.
Παράλληλα, πρωταγωνίστησε σε πάμπολλες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου (από τον Κόκκινο βράχο του Γρηγόρη Γρηγορίου, το 1949, μέχρι τον Αλέξανδρο και Αϊσέ του Δημήτρη Κολλάτου, το 2001) και της τηλεόρασης (με σημαντικότερες τις σειρές Ο Χριστός ξανασταυρώνεται του Ν. Καζαντζάκη και οι Πανθέοι του Τ. Αθανασιάδη).
Σημαντικό κομμάτι της δημιουργικής του πορείας αποτέλεσε όμως και η συγγραφή: τόσο οι μεταφράσεις των θεατρικών έργων του Τσέχωφ, που παραμένουν αξεπέραστες, όσο και το αυτοβιογραφικό του έργο Λυκούργος Καλλέργης. Στο διάβα του πολυτάραχου 20ού αιώνα, που κυκλοφόρησε το 2007, η βιογραφία του πατέρα του Σταύρου Καλλέργη κ.ά.
Ο Λ. Καλλέργης ανέπτυξε παράλληλα έντονη συνδικαλιστική δραστηριότητα, τόσο ως γ.γ. του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών για μια δεκαετία (και πρόεδρός του για κάποιο διάστημα) όσο και ως πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θεάματος-Ακροάματος και αντιπρόεδρος του Ταμείου Συντάξεως Ηθοποιών. Το 1977 εξελέγη βουλευτής με το ψηφοδέλτιο του ΚΚΕ, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1981.
Καθολική αναγνώριση
Το έργο και την προσωπικότητα του μεγάλου μας ηθοποιού εξαίρουν με δηλώσεις τους τόσο ο πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου και ο πρόεδρος της Βουλής Φ. Πετσάλνικος όσο και η υπόλοιπη πολιτική ηγεσία, το υπουργείο Πολιτισμού, το ΚΘΒΕ, η ΑΔΕΔΥ, κ.ά.
Εκ μέρους του ΣΥΝ, ο πρόεδρός του Α. Τσίπρας τόνισε: “Αποχαιρετώ με λύπη τον Λυκούργο Καλλέργη. Έναν άνθρωπο που συμβάδισε με τα ιστορικά γεγονότα του 20ού αιώνα συνδυάζοντας μοναδικά συναίσθημα, θεωρία και πράξη. Αγωνιστής της αριστεράς, ο Λυκούργος Καλλέργης υπήρξε πρωτοπόρος και πρωταγωνιστής όχι μόνο στο θέατρο, αλλά και στην ίδια τη ζωή, αφού την τίμησε με πολλούς και άξιους κοινωνικούς αγώνες. Στους συγγενείς του, στους συνοδοιπόρους της τέχνης του και τους συναγωνιστές των μαχών για πολιτισμό, ειρήνη και ισότητα, εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια”, ενώ ανάλογη ανακοίνωση εξέδωσε και η ΚΠΕ του κόμματος.
Από τη μεριά του, ο Φ. Κουβέλης εκ μέρους της Δημοκρατικής Αριστεράς τόνισε ότι «έφυγε από κοντά μας ο τελευταίος των μεγάλων του ελληνικού θεάτρου, ένας από τους πιο σημαντικούς ανθρώπους της τέχνης και των γραμμάτων της πατρίδας μας, μια ξεχωριστή προσωπικότητα της αριστεράς, ένας ακριβός μας σύντροφος».
Αναδημοσίευση απο την ΑΥΓΗ, 30-8-2011
